Jak zmiany klimatu wpływają na twój biznes
Jesteśmy świadkami katastrofy klimatycznej, a jednym ze sposobów walki z nią jest pomiar śladu węglowego. O jego genezie i dlaczego warto go mierzyć przeczytasz poniżej.
W tym artykule przedstawimy związek między zmianami klimatycznymi a Twoją codzienną działalnością. Globalne ocieplenie, ekstremalne zjawiska pogodowe, wzrost temperatur oraz zmieniający się popyt na dobra konsumpcyjne są przedmiotem zarządzania ryzykiem operacyjnym i powinny być przedmiotem zainteresowania liderów biznesu na całym świecie.
Spis treści
Jak wygląda obecnie sytuacja ze zmianami klimatycznymi?
To się dzieje tu i teraz, na naszych oczach. W raporcie IPCC (International Panel for Climate Change), opublikowanym 4 kwietnia, naukowcy dają nam nie więcej niż trzy lata na drastyczne ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. Jeśli tego nie zrobimy, nasza planeta się zagotuje. Wyginą kolejne gatunki (to już się dzieje!), znikną ważne ekosystemy. Nietrudno sobie wyobrazić, co czeka ludzkość.
Zegar klimatyczny tyka
Czy pamiętacie mapę świata z lekcji geografii? Arktyka i Koło Podbiegunowe było zawsze przedstawiane na biało, skute lodem, wieczna zmarzlina. Tej Arktyki już nie ma. Ogromna pokrywa lodu po prostu zniknęła. W tym regionie Ziemi ocieplenie klimatu nastąpiło tak szybko, że zaskoczyło to nawet naukowców.
Wieczna zmarzlina na terenie Syberii topnieje tak szybko, że zapadają się domy, drogi, infrastruktura. Ziemia, która zawsze była “lodem”, staje się miękka z powodu ocieplenia klimatu.
"Dawno, dawno temu, w odległej galaktyce..."
No, nie tak dawno, bo w 1987 roku. W roku, w którym urodził się Gerard Pique, Nokia wyprodukowała pierwszy telefon, a Dirty Dancing miał swoją premierę. Dokładnie 35 lat temu, na naszej planecie:
- było 5,052B ludzi (na kwiecień 2022 roku liczba ta wynosi 7,938B)
- 42% ludzi mieszkało w miastach (w 2020 roku liczba ta wzrosła do 56%)
- Zużyliśmy 99,479 TWh energii (171,240 TWh w 2020 roku)
- roczna emisja gazów cieplarnianych wyniosła 35 Gt CO2e (50,1Gt CO2e w 2018 roku)
- stężenie CO2 w atmosferze przekroczyło 350 ppm (cząsteczek na milion), a w 2021 roku osiągnęło 416 ppm.
Wzrost jest widoczny gołym okiem. To właśnie w 1987 roku została przekroczona bezpieczna, przewidywana przez naukowców “pojemność atmosfery ziemskiej” do pochłaniania CO2. Zwiększenie emisji gazów cieplarnianych dokona nieodwracalnych zmian w klimacie ziemi.
Ile mamy czasu, zanim zmiany klimatyczne staną się nieodwracalne?
Trudno jest określić konkretny termin, w którym zmiany klimatyczne staną się nieodwracalne, ponieważ tempo zmian i ich skutki będą się różnić w zależności od szeregu czynników, takich jak emisje gazów cieplarnianych, naturalne czynniki wpływające na klimat oraz skuteczność działań mających na celu łagodzenie zmian klimatycznych i dostosowanie się do nich.
Jest jednak jasne, że im szybciej podejmiemy działania w celu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych i spowolnienia tempa globalnego ocieplenia, tym większe są szanse na uniknięcie najpoważniejszych i nieodwracalnych skutków zmian klimatu.
Nadal jest czas na podjęcie działań w celu uniknięcia najgorszych rezultatów, ale szansa na to jest coraz mniejsza. Rządy, przedsiębiorstwa i osoby prywatne muszą podjąć pilne i znaczące działania w celu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych i spowolnienia tempa globalnego ocieplenia. Może to oznaczać przejście na niskoemisyjne źródła energii, przyjęcie bardziej zrównoważonych praktyk i technologii oraz ograniczenie konsumpcji i odpadów.
W Polsce, na początku kwietnia 2022 roku, spadło sporo śniegu. Może zdarzyło się wam usłyszeć, że ktoś powiedział: „ta cała zmiana klimatu to histeria. Wystarczy spojrzeć na ten śnieg”? Na to twierdzenie jest prosta odpowiedź: klimat to nie to samo co pogoda.
Mówiąc o klimacie, często mamy na myśli wzrost średniej temperatury, np. o 1,2 stopnia Celsjusza.
Dlaczego? Naukowcy z IPCC zgodzili się przyjąć punkt odniesienia – średnią temperaturę z lat 1850-1900, czyli lat uznawanych za początek rewolucji przemysłowej. To wtedy ludzkość nauczyła się przetwarzać energię chemiczną zamkniętą w paliwach kopalnych (węgiel, ropa, gaz) na energię mechaniczną. Dzięki temu nasza cywilizacja dokonała ogromnej transformacji, jednocześnie dewastując nasz klimat.
Czy to dużo? Tak, to dużo. Temperatura na Ziemi rośnie niekonsekwentnie. Są regiony, gdzie ten wzrost jest znacznie większy i takie, gdzie jest mniej widoczny. Dobrym przykładem jest Arktyka. Temperatury rosną tam w niesamowitym tempie.
Co powoduje zmiany klimatyczne?
Tym, co głównie powoduje zmiany klimatyczne jest wzrost temperatury atmosfery.
Jak to działa? Przy wytwarzaniu energii (np. do ogrzewania, produkcji energii elektrycznej, żywności lub transportu) najczęściej spalamy paliwa kopalne (63,3%), co prowadzi do wytwarzania gazów cieplarnianych (dwutlenek węgla, metan, podtlenek azotu i inne). Gazy te pozostają w atmosferze i powodują akumulację ciepła, które dociera do Ziemi ze Słońca i nie może się z niej wydostać. Prowadzi to do globalnego ocieplenia lub efektu cieplarnianego.
To, że istnieje globalne ocieplenie jest dla Ziemi dobrą rzeczą, ponieważ dzięki temu nasza Planeta jest w stanie utrzymać ciepło i nie wychłodzić się zbytnio (średnia temperatura wynosi około 14 stopni Celsjusza, a bez efektu cieplarnianego prawdopodobnie sięgałaby nawet -19 stopni). Stał się on jednak problemem, gdy w wyniku spalania paliw kopalnych drastycznie wzrosło stężenie gazów cieplarnianych w atmosferze – wtedy Planeta przestała sobie z nim radzić.
Jakie są skutki zmiany klimatu?
Zmiana klimatu wielu osobom kojarzy się ze śmiercionośnymi i nagłymi zjawiskami rodem z filmów katastroficznych. Choć nie nastąpią one z dnia na dzień, trudno nie dostrzec, że w istocie będą one równie spektakularne, co powinno nas przerażać, i – jak pokazują badania – tak właśnie jest. Mowa tu o:
- Ekstremalnych zjawiskach pogodowych
- Suszach
- Powodziach i nawałnicach
- Topnieniu lodowców
- Podnoszeniu się poziomu mórz i oceanów
To tylko nieliczne z bezpośrednich skutków wynikających ze zmiany klimatu. Tu warto pamiętać, że wszystkie te zjawiska będą wpływały na produkcję żywności na świecie, dostęp do wody pitnej; zalewanie miast, obszarów zamieszkanych przez ludzkość, a także pól uprawnych; a co za tym idzie – migracje klimatyczne. ONZ szacuje, że do 2050 roku ponad 216 milionów osób będzie musiało się przemieścić ze względu na kryzys klimatyczny.
Na temat skutków zmiany można byłoby pisać strasznie długie treści, a wszystko przez to, że skutki są ze sobą absolutnie połączone, wywołują efekty reakcji łańcuchowej, dlatego tu skupimy się tylko na tych podstawowych, a po więcej odsyłamy Was do filmu opublikowanego przez Planet-A Foundation.
Wpływ zmian klimatycznych na biznes
Skutki zmian klimatycznych, takie jak częstsze i poważniejsze klęski żywiołowe, zmieniające się wzorce pogodowe i podnoszący się poziom mórz, mogą zakłócić łańcuchy dostaw, uszkodzić infrastrukturę i stworzyć nowe ryzyko biznesowe i niepewność. Skutki te mogą mieć wpływ na działalność, wyniki finansowe i reputację firmy.
Wiele firm podejmuje działania mające na celu zmniejszenie emisji dwutlenku węgla oraz bardziej zrównoważony rozwój, aby złagodzić skutki zmian klimatycznych i dostosować się do zmieniającego się środowiska. Może to obejmować wdrożenie środków efektywności energetycznej, przejście na odnawialne źródła energii oraz opracowanie bardziej zrównoważonych produktów i usług.
Ogólnie rzecz biorąc, społeczność biznesowa odgrywa ważną rolę w rozwiązywaniu problemów i łagodzeniu skutków zmian klimatycznych.
Jak zmiany klimatyczne wpływają na biznes?
Według raportu Deloitte, 91% kadry kierowniczej twierdzi, że ich firmy już odczuły wpływ zmian klimatycznych. Mogą one mieć zarówno bezpośredni, jak i pośredni wpływ na przedsiębiorstwa. Niektóre ze sposobów, w jaki zmiany klimatyczne mogą wpłynąć na przedsiębiorstwa, obejmują:
- Zakłócenia infrastruktury: Klęski żywiołowe i ekstremalne zjawiska pogodowe spowodowane zmianami klimatu mogą zakłócić infrastrukturę, która wspiera przedsiębiorstwa cyfrowe, takie jak centra danych i sieci telekomunikacyjne.
- Zakłócenia w łańcuchu dostaw: Zmiany klimatyczne mogą zakłócić globalne łańcuchy dostaw, wpływając na dostępność surowców, komponentów i gotowych produktów.
- Zmiany w zachowaniu klientów: Wraz ze wzrostem świadomości na temat skutków zmian klimatu, konsumenci mogą stać się bardziej świadomi ekologicznie i żądać od przedsiębiorstw bardziej zrównoważonych produktów i usług.
- Zmiany przepisów i polityki: Rządy na całym świecie coraz częściej przyjmują politykę i regulacje mające na celu przeciwdziałanie zmianom klimatu i łagodzenie ryzyka związanego z klimatem, co może mieć wpływ na działalność i modele biznesowe firm.
Ogólnie rzecz biorąc, przedsiębiorstwa muszą rozważyć potencjalny wpływ zmian klimatycznych na swoją działalność oraz podjąć kroki w celu zmniejszenia emisji dwutlenku węgla i stania się bardziej zrównoważonymi. Może to obejmować przejście na odnawialne źródła energii, przyjęcie bardziej wydajnych technologii oraz opracowanie bardziej zrównoważonych produktów i usług.
Które branże będą najbardziej dotknięte zmianami klimatu?
Zmiany klimatyczne będą miały szereg skutków dla różnych gałęzi przemysłu, a ich konkretne rezultaty będą zależały od wielu czynników, takich jak lokalizacja i charakter danego sektora przemysłu, jego wrażliwość na zmiany w środowisku fizycznym oraz zdolność przystosowania się do zmieniających się warunków.
Niektóre branże, które prawdopodobnie zostaną szczególnie dotknięte przez zmiany klimatu, to:
- Rolnictwo: Zmiany klimatu mogą wpływać na plony, dostępność wody i populacje szkodników, wpływając na produkcję żywności i przemysł rolniczy.
- Energetyka: Na przemysł energetyczny prawdopodobnie wpłyną zmiany w dostępności i kosztach paliw kopalnych oraz zwiększone zapotrzebowanie na niskoemisyjne źródła energii i redukcję emisji.
- Turystyka: Na branżę turystyczną mogą wpłynąć zmiany w dostępności zasobów naturalnych, takich jak plaże i ośrodki narciarskie, a także zmiany we wzorcach i intensywności klęsk żywiołowych.
- Przemysł przybrzeżny i morski: Rosnący poziom mórz oraz częstsze i poważniejsze sztormy prawdopodobnie znacząco wpłyną na sektory zależne od zasobów przybrzeżnych i morskich, takie jak rybołówstwo, żegluga i turystyka.
- Ubezpieczenia: Na branżę ubezpieczeniową może wpłynąć wzrost częstotliwości i dotkliwości klęsk żywiołowych, co może prowadzić do wyższych wypłat odszkodowań. Spowoduje to również wzrost kosztów ubezpieczenia.
Ogólnie rzecz biorąc, istotne jest, aby przedsiębiorstwa we wszystkich branżach rozważyły potencjalny wpływ zmian klimatycznych na ich działalność gospodarczą oraz podjęły kroki w celu zmniejszenia swojego śladu węglowego i stania się bardziej zrównoważonymi.
Ile mamy czasu na uratowanie planety?
Jeśli emisje gazów cieplarnianych nie zostaną powstrzymane, zostało nam sześć lat do osiągnięcia 1,5 stopnia Celsjusza, czyli punktu krytycznego ocieplenia planety i 24 lata do osiągnięcia 2 stopni Celsjusza. Zgodnie z zaleceniami Porozumienia Paryskiego, sygnatariusze powinni drastycznie ograniczyć emisje, aby zapobiec nieodwracalnym zmianom klimatycznym, które zagrażają życiu na naszej planecie.
Podstawowe słownictwo pomocne w zrozumieniu śladu węglowego
Zjawisko podwyższania się temperatury planety w wyniku nagromadzenia gazów cieplarnianych w atmosferze.
Jednostka do ujednolicenia wpływu gazów cieplarnianych na ocieplenie klimatu
Są to gazy obecne w atmosferze Ziemii: dwutlenek węgla (CO2), metan (CH4), podtlenek azotu (N2O), fluorowęglowodory (HFC), perfluorowęglowodory (PFC) i sześciofluorek siarki (SF6)
Wzrost średniej temperatury powierzchni Ziemi, spowodowany antropogeniczną emisją gazów cieplarnianych od początku epoki przemysłowej.
(Intergovernmental Panel on Climate Change) Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu – naukowe i międzyrządowe ciało doradcze utworzone na wniosek ONZ, mające dostarczać obiektywnych i zweryfikowanych naukowo informacji nt. klimatu.
Ustalony na podstawie wieloletnich obserwacji, charakterystyczny dla danego regionu ogół zjawisk pogodowych.
To aktualny stan atmosfery w danym miejscu o określonym czasie.
Całkowita suma emisji wywołanych bezpośrednio lub pośrednio przez daną osobę, organizację, wydarzenie lub produkt. Jednostka miary pokazująca w sposób mierzalny wpływ produktu, organizacji na naszą Planetę.
Jest to obszar na lądzie lub pod wodą pozostający zamarznięty przez przynajmniej dwa kolejne lata (niezależnie od pory roku).
