Raportowanie ESG – obowiązek, czy strategiczna inwestycja w przyszłość firmy?
Przedsiębiorcy często zastanawiają się, czy angażowanie się w raportowanie ESG ma sens, zwłaszcza w kontekście potencjalnych zmian w unijnych regulacjach. Należy jednak podkreślić, że ESG wykracza poza wymogi prawne, stanowiąc strategię budowania silnej, odpornej i konkurencyjnej firmy.
Raportowanie ESG nie powinno być postrzegane wyłącznie jako biurokratyczny obowiązek. To podejście wspiera długoterminową stabilność, zwiększa transparentność i podnosi wartość rynkową organizacji. Nawet w przypadku zmian regulacyjnych, firmy wdrażające dobre praktyki ESG będą lepiej przygotowane na przyszłe wyzwania. W kontekście raportowania ESG ma to istotne znaczenie.
Spis Treści
Co to jest ESG?
Akronim ESG (Environmental, Social, Governance = środowisko, społeczeństwo, ład korporacyjny) zadebiutował w 2004 roku w raporcie „Who Cares Wins” od United Nations Global Compact, podkreślając korzyści finansowe płynące z uwzględniania tych czynników przez firmy i inwestorów.
Koncepcja ta jest kontynuacją idei CSR – z tym, że CSR opiera się na dobrowolnych działaniach, takich jak filantropia i samoregulacja, które mają na celu pozytywny wpływ na otoczenie biznesu – klientów, pracowników i lokalne społeczności. ESG przekształca abstrakcyjne idee CSR w konkretne, porównywalne dane, umożliwiając dokładną ocenę społecznej odpowiedzialności biznesu. Wprowadza mierzalne wskaźniki do oceny działań korporacji. Dzięki ESG inwestorzy i konsumenci mogą analizować konkretne aspekty działalności firm, takie jak zarządzanie pracownikami, łańcuch dostaw, reakcje na zmiany klimatu, różnorodność i relacje społeczne.
ESG służy do oceny zaangażowania i wyników firm w obszarze zrównoważonego rozwoju, obejmując analizę ryzyka i ratingi. Opiera się na międzynarodowych standardach, takich jak Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ 2030 i wytyczne OECD, dzieląc się na trzy główne obszary: środowisko (wpływ na naturę), społeczeństwo (relacje z interesariuszami) i ład korporacyjny (struktura zarządzania i etyka).
ESG stało się kluczowym elementem oceny firm przez inwestorów, klientów i pracowników, którzy oczekują odpowiedzialnego podejścia do biznesu. Jest postrzegane jako podstawa zrównoważonego rozwoju i długoterminowej wartości przedsiębiorstwa.
Dyrektywa CSRD w kontekście raportowania ESG
Dyrektywa CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) to unijna regulacja, która wprowadza nowe standardy w zakresie raportowania ESG przez przedsiębiorstwa. Jej głównym celem jest zwiększenie transparentności i porównywalności danych dotyczących zrównoważonego rozwoju. Dyrektywa ta rozszerza dotychczasowe obowiązki sprawozdawcze, nakładając na szersze grono firm wymóg ujawniania informacji o ich wpływie na środowisko, społeczeństwo oraz o kwestiach związanych z ładem korporacyjnym. CSRD ma na celu ujednolicenie i podniesienie jakości danych ESG, co ułatwi inwestorom, klientom i innym interesariuszom ocenę zrównoważonego charakteru działalności przedsiębiorstw.
Dyrektywa CSRD została przyjęta przez Unię Europejską 14 grudnia 2022 roku. Weszła w życie 5 stycznia 2023 roku, a państwa członkowskie UE miały czas do 6 lipca 2024 roku na implementację jej przepisów do krajowych porządków prawnych.
W Polsce proces implementacji dyrektywy CSRD trwał do 12 grudnia 2024r. Przepisy dyrektywy CSRD stały się częścią polskiego prawa, poprzez nowelizację ustawy o rachunkowości, ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw z dnia 6 grudnia 2024 r. Obecnie przedsiębiorstwa muszą składać raport zgodnie z tą właśnie ustawą.
Dlaczego warto raportować ESG?
Inwestorzy i klienci coraz częściej patrzą na raport ESG
Świadome podejście do ESG przyciąga inwestorów i klientów. Firmy z wysokimi wynikami ESG mają lepszy dostęp do kapitału, cieszą się większym zaufaniem i są postrzegane jako bardziej odporne na kryzysy. Klienci, zwłaszcza korporacyjni i międzynarodowi, częściej oczekują od dostawców transparentnego raportowania działań na rzecz zrównoważonego rozwoju. Instytucje finansowe i ubezpieczeniowe szczególnie zwracają uwagę na te aspekty przy decyzjach inwestycyjnych.
Przyciąganie i zatrzymywanie talentów
Pracownicy, szczególnie z młodszych pokoleń, oczekują od pracodawców zaangażowania w kwestie zrównoważonego rozwoju. Transparentne raportowanie ESG buduje silną markę pracodawcy, przyciągając najlepszych specjalistów i zwiększając ich lojalność. Bezpieczeństwo pracy oraz warunki w miejscu pracy są kluczowymi elementami w zakresie ESG.
Lepszy dostęp do finansowania i przewaga konkurencyjna
Instytucje finansowe uzależniają warunki finansowania od wyników ESG firm. Raport ESG zapewnia lepsze warunki kredytowe i dostęp do funduszy inwestycyjnych ukierunkowanych na zrównoważony rozwój. Jest to szczególnie ważne dla dużych i średnich przedsiębiorstw, które często korzystają z zewnętrznego finansowania.
ESG jako impuls do innowacji
Świadome podejście do ESG nie tylko minimalizuje negatywny wpływ przedsiębiorstwa na otoczenie, ale również otwiera drzwi do innowacyjnych możliwości biznesowych. Optymalizacja zużycia zasobów, poprzez wdrożenie efektywniejszych technologii i procesów, może prowadzić do znaczących oszczędności kosztów operacyjnych. Ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, na przykład poprzez inwestycje w odnawialne źródła energii lub modernizację floty pojazdów, nie tylko wspiera walkę ze zmianami klimatycznymi, ale także poprawia wizerunek firmy w oczach klientów i inwestorów.
Efektywne zarządzanie odpadami, obejmujące recykling i minimalizację odpadów, może przekształcić strumienie odpadów w cenne surowce wtórne. Poprawa warunków pracy, poprzez inwestycje w bezpieczeństwo i higienę pracy oraz rozwój pracowników, zwiększa produktywność i lojalność załogi. Te działania, choć ukierunkowane na ochronę środowiska i wsparcie społeczności lokalnych, jednocześnie podnoszą efektywność operacyjną przedsiębiorstwa, co przekłada się na realne korzyści finansowe.
Jak rozpocząć proces raportowania zrównoważonego rozwoju?
- Raportowanie ESG zgodnie z ESRS (European Sustainability Reporting Standards) może wydawać się wyzwaniem, ale dobrze zaplanowany proces pomoże Ci skutecznie wdrożyć wymogi dyrektywy CSRD.
Zbuduj świadomość w organizacji – edukuj pracowników i kadrę zarządzającą na temat zrównoważonego rozwoju, regulacji CSRD oraz znaczenia ESG dla firmy.
Stwórz zespół ambasadorów ESG – wyznacz kluczowych pracowników z różnych działów, którzy będą wspierać proces raportowania i dbać o jego spójność w całej organizacji.
Po wyłonieniu tematów istotnych przeprowadź proces analizy podwójnej istotności zgodnie ze wskaźnikami ESRS, która pozwoli Ci na stworzenie draftu raportu. Nie zapominaj, że raport powinien zostać zweryfikowany przez audytora zewnętrznego. Po przeprowadzeniu analizy podwójnej istotności przeanalizuj, jak Twoja organizacja raportowała dotychczas dane niefinansowe i zidentyfikuj obszary wymagające ulepszeń. Na tej podstawie opracuj plan działań, uwzględniając niezbędne zmiany w procesach, raportowaniu oraz strategii firmy
Kto ma obowiązek raportowania ESG?
Obowiązek raportowania ESG, zgodnie z dyrektywą CSRD, wg aktualnie obowiązujących regulacji stopniowo obejmuje coraz szersze grono przedsiębiorstw. Oto jak prezentuje się harmonogram wdrażania tych przepisów:
Od 2024 roku:
Obowiązek raportowania dotyczy dużych podmiotów będących tzw. spółkami zainteresowania publicznego, które zatrudniają powyżej 500 osób.
Od 2025 roku:
Obowiązek obejmie wszystkie duże podmioty, które spełniają co najmniej dwa z trzech następujących kryteriów:
Zatrudnienie powyżej 250 pracowników.
Roczne przychody przekraczające 40 mln euro.
Suma aktywów przekraczająca 20 mln euro.
Od 2026 roku:
Obowiązek raportowania zostanie rozszerzony na małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) notowane na giełdzie, z możliwością dobrowolnego raportowania dla pozostałych MŚP.
Od 2028 roku:
Obowiązek raportowania obejmie również przedsiębiorstwa spoza Unii Europejskiej, które prowadzą znaczną działalność na jej terenie.
Warto zaznaczyć, że dokładne kryteria i terminy mogą podlegać dalszym zmianom w wyniku projektu Omnibus, który został zaproponowany w lutym 2025 roku. Proponuje on nowe regulacje, wg których wybrane spółki będą zobowiązane do raportowania zrównoważonego rozwoju, ale w uproszczony sposób.
Raport ESG a zmiany regulacyjne
Wyniki badania przeprowadzonego przez Workiva stanowią mocny sygnał dla polskich przedsiębiorstw, które mogą wahać się co do sensowności inwestowania w raportowanie zrównoważonego rozwoju. Dane te pokazują, że nawet w obliczu potencjalnych zmian legislacyjnych, większość firm na świecie (85%) deklaruje utrzymanie swoich planów w tym zakresie. Co więcej, aż 77% menedżerów twierdzi, że ewentualne zmiany przepisów nie wpłyną na ich dotychczasowe działania.
Te statystyki podkreślają, że raportowanie ESG staje się standardem w biznesie, niezależnie od bieżących regulacji. Firmy dostrzegają długoterminowe korzyści płynące z transparentności i odpowiedzialności, takie jak budowanie zaufania inwestorów, klientów i pracowników, a także wzmocnienie swojej pozycji na rynku.
Dla polskich przedsiębiorstw, które dopiero rozważają wdrożenie praktyk ESG, wyniki badania Workiva powinny być inspiracją do działania. Pokazują one, że inwestycje w zrównoważony rozwój są postrzegane jako strategiczne, a nie tylko jako wymóg prawny. Warto zatem już teraz podjąć kroki w kierunku raportowania ESG, aby przygotować się na przyszłe wyzwania i wykorzystać możliwości, jakie niesie ze sobą odpowiedzialny biznes.
Obowiązek raportowania ESG a liczne korzyści
Moim zdaniem, to właśnie raportowanie ESG może być prawdziwym motorem napędowym dla innowacji w firmach. Obserwując dynamikę polskich przedsiębiorstw w ostatnich latach, widzimy, że transparentność danych dotyczących zużycia energii i paliw, wymuszona przez raportowanie sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju, prowadzi do realnej konkurencji w zakresie efektywności energetycznej. To trochę jak zdrowa rywalizacja, która wszystkim wychodzi na dobre. Co więcej, dzięki raportom ESG firmy często po raz pierwszy dokładnie analizują swoje dane o emisji. I co się okazuje? Nierzadko znajdują się obszary, gdzie można sporo zaoszczędzić. To nie tylko dobre dla środowiska, ale też dla portfela firmy. Pamiętajmy, że w raportach ESG nie ma miejsca na puste frazesy – liczą się twarde fakty, liczby i konkretne strategie, z których firmy będą rozliczane. Nie można traktować ESG tylko jako ideę, ale jako solidną dawkę wiedzy o firmie. Podsumowując, ESG to nie obowiązki i raporty, to konkretna strategia, które pomaga firmom stawać się bardziej innowacyjnymi i efektywnymi.
Aga Maciejowska, CEO Plan Be Eco
Mówiąc o ESG nie powinniśmy mówić jedynie w kontekście przygotowania raportu, ale przede wszystkim z punktu widzenia wdrożenia w praktyce zapisów strategicznych ze wszystkich trzech obszarów ESG. Jako przykład – nie wystarczy podać danych o wielkości śladu węglowego – dobrą praktyką jest wskazanie do którego roku i w jaki sposób firma zamierza zredukować swoje emisje. Interesariusze już nie tylko czytają informacje zawarte w raporcie, ale mówią „sprawdzam” i proszą o wyjaśnienia jeśli któryś wskaźnik budzi ich wątpliwości.
Współczesne organizacje które podjęły wyzwanie związane z ESG otwierają przed sobą nowe możliwości biznesowe, polegające m.in. na budowie długofalowych relacji z interesariuszami, ułatwionym dostępem do finansowania inwestycji czy proaktywnym zarządzaniu ryzykami związanymi z prowadzeniem działalności biznesowej, co stanowi niezwykle cenną informację dla inwestorów oraz instytucji bankowych i ubezpieczeniowych.
Brak raportowania ESG a konsekwencje dla firmy – przeczytaj artykuł
Podsumowanie
Raportowanie ESG, wykraczające poza wymogi regulacyjne, staje się kluczową strategią budowania odpornej, transparentnej i nowoczesnej firmy. Nawet w obliczu potencjalnych zmian w przepisach, organizacje konsekwentnie wdrażające standardy ESG zyskują przewagę, przygotowując się na przyszłe wyzwania. Warto podkreślić, że Komisja Europejska i Unia Europejska kładą ogromny nacisk na sprawozdawczość przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju, co potwierdza długoterminowy trend w kierunku odpowiedzialnego biznesu.
Dla przedsiębiorstw, które nie podlegają jeszcze obowiązkowi raportowania, wdrożenie europejskich standardów raportowania i innych standardów raportowania staje się dobrowolną inwestycją w przyszłość. Analiza wpływu na środowisko i działalności firmy w kontekście ESG, w tym redukcja emisji gazów cieplarnianych, pozwala na identyfikację obszarów optymalizacji i innowacji. Angażowanie kluczowych interesariuszy i lokalnych społeczności w działania związane z społeczną odpowiedzialnością buduje zaufanie i wzmacnia relacje, co przekłada się na długoterminową wartość firmy.
W kontekście działalności gospodarczej, raportowanie ESG pozwala firmom na lepsze zrozumienie swojego wpływu na otoczenie i identyfikację możliwości związanych ze zrównoważonym rozwojem. Nawet małe i średnie przedsiębiorstwa mogą czerpać korzyści z dobrowolnego raportowania, budując swoją reputację i przyciągając świadomych klientów i inwestorów.
Podsumowując, raportowanie ESG, niezależnie od obowiązku prawnego, stanowi cenną strategię dla firm, które pragną budować trwałą wartość, zaufanie i innowacyjność, jednocześnie przyczyniając się do zrównoważonego rozwoju.
Plan Be Eco wspiera firmy w raportowaniu ESG
W procesie raportowania ESG kluczowe jest wsparcie ekspertów, którzy pomogą firmom zrozumieć złożone wymagania i wdrożyć efektywne strategie. Plan Be Eco oferuje kompleksowe wsparcie w zakresie raportowania ESG, w tym w raportowaniu podwójnej istotności, procesie należytej staranności, liczeniu śladu węglowego i dekarbonizacji, dostarczając firmom narzędzia i wiedzę niezbędną do przygotowania rzetelnych i zgodnych ze standardami raportów. Nasi specjaliści pomogą w analizie danych, identyfikacji kluczowych wskaźników oraz opracowaniu strategii zrównoważonego rozwoju, co pozwoli firmom nie tylko spełnić wymogi regulacyjne, ale także zbudować trwałą wartość i zaufanie wśród interesariuszy.
