Neutralność węglowa a neutralność klimatyczna
Nadszedł czas, aby przyjrzeć się wszystkim terminom związanym z neutralnością klimatyczną, zrozumieć je i połączyć w całość, aby już nigdy nie były dla Ciebie niewiadomą! Dowiesz się, czym jest net zero i jak zaistniało w przestrzeni publicznej, jakie są metody redukcji emisji, co to są offsety i jak zrównoważyć ślad węglowy bez greenwashingu.
No to jazda!
Czym jest neutralność klimatyczna?
Spis treści
Osiągnięcie neutralności klimatycznej jest możliwe, jeśli:
- wszystkie emisje GHG (firmy, instytucji, kraju) są zredukowane do minimum
- wszystkie pozostałe emisje są kompensowane za pomocą kredytów offsetowych
- kredyty węglowe, zdefiniowane w Protokole z Kioto (piszemy o tym w spr. 2), potwierdzają redukcję tony ekwiwalentu dwutlenku węgla
Co ciekawe, w przeciwieństwie do zanieczyszczenia powietrza, w osiągnięciu net zero nie ma znaczenia, gdzie następuje offset. Nie patrzymy na emisję gazów cieplarnianych lokalnie, a to oznacza, że dla firmy działającej w Polsce jednostki offsetowe mogą pochodzić z Europy, Azji czy Ameryki Południowej.
Kiedy zaczęliśmy walczyć ze zmianami klimatu?
Po raz pierwszy o neutralności klimatycznej mówiono podczas szczytu klimatycznego w Paryżu w 2015 r. W czasie COP21, 197 państw, w tym kraje UE, zgodziły się na ograniczenie wzrostu temperatury na świecie do poziomu znacznie poniżej 2 stopni Celsjusza w stosunku do poziomu sprzed epoki przemysłowej. Aby osiągnąć ten cel, państwa zobowiązały się do osiągnięcia neutralności klimatycznej (tj. równowagi między emisjami antropogenicznymi a ich usuwaniem przez pochłanianie gazów cieplarnianych) do drugiej połowy tego stulecia. Artykuł 6 Porozumienia Paryskiego dał podstawę do budowy nowoczesnych systemów offsetowych w zakresie emisji.
Unia Europejska podjęła działania w postaci Europejskiego Zielonego Ładu, który jest strategią osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku.
Zielony Ład obejmuje takie działania jak:
- inwestowanie w technologie przyjazne środowisku
- wspieranie innowacji
- pomoc w rozwoju czystszych form transportu
- dekarbonizacja systemu energetycznego
- zwiększanie efektywności energetycznej budynków
- praca na arenie międzynarodowej w celu poprawy standardów na całym świecie
Co najważniejsze, unijne prawo klimatyczne jako część Green Deal, konsoliduje cel 2050 w prawodawstwie unijnym.
Dodatkowo Komisja stworzyła pakiet Fit for 55, który wskazuje na konieczność redukcji emisji gazów cieplarnianych o 55% do 2030 roku, co pozwoli nam osiągnąć neutralność klimatyczną do 2050 roku. Więcej informacji tutaj
Jak osiągnąć neutralność klimatyczną?
Przechodząc od razu do definicji – zredukuj wszystkie możliwe do usunięcia emisje gazów cieplarnianych, a następnie zbilansuj nieredukowalne. Zapoznaj się z kilkoma przykładami działań redukcyjnych. Pierwszym, niebagatelnym krokiem dla działań redukcyjnych jest policzenie całkowitego śladu węglowego. Tylko to będzie w stanie pokazać wrażliwe punkty firmy i dzięki temu będzie możliwe ułożenie dopasowanie strategii redukcyjnych.
Jakie środki można zastosować?
- zwiększanie efektywności energetycznej budynków (termomodernizacja, montowanie pomp ciepła oraz instalacji fotowoltaicznych), uszczelnianie okien
- zmiana taryfy energii elektrycznej na zieloną taryfę, w której jest znaczny udział w mixie źródeł odnawialnych
- optymalizacja tras transportów produktów do firmy, polityka wypełniania samochodów w 100%, unikanie “pustych przebiegów”
- hybrydyzacja floty (nie wcześniej niż to konieczne, wybór samochodów o niskim spalaniu, możliwie hybrydowych)
- ograniczenie podróży biznesowych
Co to jest offset/kompensacja?
Najprościej mówiąc, jest to zakup jednostek offsetowych, czyli działań, które „wyciągają” gazy cieplarniane z atmosfery.
Według programu The Carbon Offset Research and Education, wysokiej jakości jednostki offsetowe muszą być powiązane z redukcją lub usunięciem gazów cieplarnianych, które są:
- Dodatkowe – czyli wykazują redukcje ponad scenariusz bazowy
- Nieprzeszacowane – czyli obliczone w sposób konserwatywny
- Trwałe – czyli ich efekt utrzymuje się w czasie
- Nie zgłaszane przez inny podmiot
- Nie wiąże się ze znaczącymi szkodami społecznymi lub środowiskowymi
Można to osiągnąć poprzez zapewnienie, że emisje pochodzą z projektów, które zostały poddane niezależnemu audytowi według wiodących standardów certyfikacji stron trzecich, takich jak ISO 14064 lub innych.
Projekty powinny również przyczyniać się do realizacji agendy ONZ dotyczącej Celów Zrównoważonego Rozwoju.
Standaryzacja projektów
Wszystkie projekty redukcji emisji dwutlenku węgla powinny być zarejestrowane w jednej z zewnętrznych organizacji, takich jak:
- Gold Standard
- Verified Carbon Standard
- Climate Action Reserve
- American Carbon Registry
- Plan Vivo
- The Climate, Community & Biodiversity Alliance
- GSS CERT
Jak kupować jednostki offsetowe?
Bezpośrednio: Kredyty węglowe mogą być przedmiotem obrotu bezpośrednio od twórców projektów takich jak:
Pośrednio: Kredyty węglowe mogą być nabywane poprzez brokerów lub giełdy takie jak:
- Vertis
- Carbonfund
- EcoAct
- Carbon Trade
- EEX
UWAGA: Zakup kredytów offsetowych nie oznacza, że firma ma czyste sumienie i może emitować bez żadnych wysiłków redukcyjnych – to jest greenwashing! Offsetujemy tylko te emisje, których nie da się zredukować, mimo wcześniejszych prób i wypróbowywania różnych strategii. Tylko wtedy ma to sens dla klimatu.
Czy każda organizacja jest zobowiązana do offsetowania emisji?
W chwili obecnej nie ma obowiązku zmniejszania śladu węglowego, a zatem nie ma też obowiązku stosowania takiej kompensacji. Niemniej jednak, jeśli ślad węglowy zacznie mieć znaczenie w osiąganiu przewagi konkurencyjnej, wówczas dążenie firm do jego redukcji również nabierze znaczenia.
Podkreślamy jednak, że zawsze pierwszym krokiem powinno być najpierw ograniczenie emisji dwutlenku węgla poprzez działania technologiczne lub organizacyjne, a dopiero po wyczerpaniu tych możliwości sięganie po jednostki offsetowe. Ważne jest również, aby były one wysokiej jakości i zweryfikowane przez niezależnego audytora.
Jakie są plusy i minusy offsetowania emisji dwutlenku węgla?
Plusy:
- daje firmom więcej możliwości zmniejszenia śladu węglowego – firmy mogą kompensować emisje, których nie są w stanie same wyeliminować
- pomaga projektom środowiskowym, które nie są w stanie same zapewnić sobie finansowania, co poprawia warunki życia na Ziemi poprzez redukcję emisji i wychwytywanie dwutlenku węgla
- organy regulacyjne mają narzędzie do egzekwowania polityki środowiskowej – kompensacja emisji jest w większości przypadków dobrowolna, ale w niektórych jurysdykcjach jest konieczna do spełnienia lokalnych standardów
- są pierwszymi działaniami na rzecz klimatu podejmowanymi przez wiele firm, więc mogą stać się siłą napędową dla działań redukcyjnych
Minusy:
- nie są wystarczające – należy offsetować tylko te emisje, których nie da się zredukować, to właśnie redukcja jest najważniejsza
- na efekt trzeba długo czekać – w przypadku drzew nawet 25-50 lat
- istnieją nadużycia związane z kupowaniem kredytów węglowych prowadzące do greenwashingu
- bogaci truciciele czują się zwolnieni z odpowiedzialności za środowisko – kupują wiele kredytów zamiast unikać emisji
- nie wszystkie są weryfikowalne, pojawiają się nieuczciwe projekty
Jakie są korzyści z neutralności węglowej?
Zwiększenie przychodów – mówiąc, że Twoja marka jest przyjazna dla planety, możesz przyciągnąć nowych klientów, jak również pracowników
Zmniejszenie kosztów – redukcja emisji dwutlenku węgla to w dużej mierze optymalizacja działań, a to może przełożyć się na realne oszczędności dla Twojej firmy
Zminimalizowanie ryzyka – jeśli dziś Twoja firma nie jest jeszcze objęta przepisami dotyczącymi raportowania emisji gazów cieplarnianych, nie oznacza to, że nie będzie w przyszłości; lub Twoi klienci nie będą od Ciebie tego wymagać. Przygotuj się na to z wyprzedzeniem.
Dlaczego firmy chcą być neutralne węglowo?
Poza altruistycznymi motywami i chęcią dbania o przyszłość planety, firmy chcą być neutralne węglowo, ponieważ mogą na tym zarobić. Konsumenci zwracają uwagę na to, czy towary, które kupują, są eko, zrównoważone i bezodpadowe – to głośne określenia, za którymi kryje się ogromny popyt na takie produkty i usługi. Firmy przyjazne środowisku mogą uzyskać bardziej przychylne recenzje na rynku, przyciągnąć więcej inwestorów i zdobyć lepsze kontrakty. Biznes, który nie zatruwa środowiska to ogromna przewaga konkurencyjna.
Neutralność klimatyczna a neutralność węglowa
Neutralność klimatyczna – równowaga pomiędzy emitowanymi gazami cieplarnianymi (CO2, CH4, N2O, itp.) a pochłanianiem (offsetem).
Neutralność węglowa – praktycznie to samo co powyżej, z tym, że dotyczy tylko dwutlenku węgla
Net-Zero – oznacza, że dana działalność nie wytwarza absolutnie żadnych gazów cieplarnianych w atmosferze. Co ważne, obejmuje emisje bezpośrednie i pośrednie, we wszystkich 3 zakresach.
Pozytywny klimatycznie (lub negatywny węglowo) – idzie jeszcze dalej niż Net-Zero, a mianowicie firmy, produkty lub kraje pochłaniają więcej gazów cieplarnianych (lub tylko dwutlenku węgla) niż produkują.
Działania prowadzące do neutralności klimatycznej są bezpośrednią odpowiedzią na rozwijającą się na naszych oczach katastrofę klimatyczną. Od początku rewolucji przemysłowej temperatura na Ziemi wzrosła o 1,2 stopnia Celsjusza. Jest źle, ale wciąż możemy to naprawić – poprzez redukcję i kompensację emisji gazów cieplarnianych. Biorąc pod uwagę skalę problemu, jakim są zmiany klimatu, powinniśmy podjąć wszelkie możliwe działania, które przyspieszą nas na drodze do neutralności klimatycznej.
Naukowcy już jakiś czas temu zamodelowali budżet węglowy, jaki mamy do dyspozycji, aby ograniczyć globalne ocieplenie do +2 stopni powyżej poziomu przedprzemysłowego. Odwlekanie działań dzisiaj oznacza, że działania w przyszłości będą musiały być jeszcze bardziej radykalne, zdecydowane i znaczące.
Wow, to była kolejna ogromna porcja wiedzy! Macie teraz mnóstwo czasu na jej poskładanie i zadawanie pytań. Chętnie odpowiemy na Wasze wątpliwości! Neutralność klimatyczna jest ciekawa dla przedsiębiorców, podobnie jak… cyfrowy ślad węglowy, o którym opowiemy w kolejnym Carbon Footprint Sprint!
