Czym jest cyfrowy ślad węglowy?
Pandemia Covid-19 dobitnie pokazała, jak duża część naszego życia – zawodowego, prywatnego, spotkań i rozrywki przeniosła się do świata cyfrowego. Spotkania online, maile, streamowanie muzyki, filmów, czy scrollowanie social mediów – to wszystko generuje ślad węglowy. Zaskakujące, prawda?
W dzisiejszym odcinku skupimy się na tym:
- z czego wynika cyfrowy ślad węglowy
- czy godzina oglądania filmów na Youtube to dużo
- jakie są sposoby na ograniczenie naszego śladu węglowego
Czym jest cyfrowy ślad węglowy - wyjaśnienie w prostych słowach
Spis treści
Każdego dnia, korzystając z Internetu w pracy, w domu, w banku, robiąc zakupy na naszych urządzeniach elektronicznych, generujemy i pobieramy gigantyczne paczki danych. Meta przechowuje dane o każdym z nas – o każdej aktywności, wysłanej wiadomości, polubionym poście. Wszystkie te dane są przechowywane w centrach danych, które znajdują się na całym świecie, potrzebując zasilania i chłodzenia – ogromnych zasobów energii. Produkcja tej energii zbiera znaczne żniwo w środowisku i generuje emisję dwutlenku węgla. To właśnie jest cyfrowy ślad węglowy.
Mówiąc najprościej, jest to wpływ na środowisko związany z korzystaniem z Internetu i aktywnością online, mierzony jako suma wszystkich emisji gazów cieplarnianych (wyrażonych w ekwiwalencie CO2).
Więc tak, ten artykuł też generuje ślad węglowy (ale już wiesz, że można go zrównoważyć).
Skąd bierze się cyfrowy ślad węglowy?
Sprzęt – czyli to co jest najbardziej namacalną częścią śladu cyfrowego. Mowa tu o smartfonach, komputerach, monitorach, drukarkach, modemach, routerach czy samych kablach. Do wyprodukowania tego sprzętu potrzeba nakładów energii elektrycznej oraz surowców, będącymi często metalami ziem rzadkich. Koszt środowiskowy sprzętu elektronicznego jest o tyle duży, że on sam dość szybko się zużywa, lądując tym samym na wysypiskach śmieci, a konsumenci są zmuszani do zakupu kolejnych sztuk. W śladzie węglowym sprzętu zawiera się: proces pozyskania surowców, wyprodukowanie, transport, dystrybucja.
Użytkowanie sprzętu, czyli prąd potrzebny do ładowania telefonów czy laptopów albo użytkowania routerów czy modemów.
Transfer danych – nadajniki sieci LTE, 5G, a także internet “po kablu”
Chmury – Centra danych – serwerownie, które przechowują terabajty danych, zużywają ogromne ilości energii elektrycznej.
Jaka jest wartość cyfrowego śladu węglowego na świecie?
Nie ma zbyt wielu danych na temat globalnej ilości cyfrowego śladu węglowego. Łatwo jednak stwierdzić, że jest ona znacząca, ponieważ świat cyfrowy ma ogromne zapotrzebowanie na energię, a ta przyczynia się do 73,2% globalnych emisji.
Według porównania dokonanego w publikacji „Climate protection through digital technologies (2020)” z Borderstep Institute, emisja z produkcji, użytkowania i utylizacji technologii cyfrowych może wynosić od 1,8% – 3,2% globalnej emisji.
Które media społecznościowe są najgorsze dla klimatu?
Ciekawi Cię, które z social mediów najbardziej działa na szkodę klimatu? Dzięki kalkulatorowi udostępnionemu przez przeglądarkę Compare the market, użytkownicy mogą sprawdzić, jaki ślad węglowy generuje ich ulubiona aplikacja.
- TikTok, emituje aż 2,63 grama ekwiwalentu CO2 na minutę każdego aktywnego użytkownika. Oznacza to, że jedynie pięć minut korzystania z tej aplikacji dziennie składa się na ok. 4800 gramów CO2e rocznie. Liczba zarejestrowanych tam kont przekroczyła już miliard, generuje to zatem na ogromne emisje.
- Reddit generuje niewiele mniej – 2,48 gramów CO2e na minutę.
- Pinterest 1,30 gramów CO2e na minutę
- Instagram 1,05 gramów CO2e na minutę
- Snapchat 0,87g CO2e/min
- Facebook 0,79g CO2e/min
- LinkedIn 0,71g CO2e/min
- Twitter 0,60g CO2e/min
- Twitch 0,55g CO2e/min
- YouTube 0,46g CO2e/min
Czy oglądanie filmów na Netflixie ma negatywny wpływ na klimat?
Jeśli korzystasz z platform streamingowych na swoim telewizorze przez jedną lub dwie godziny dziennie, każdego roku zużywasz wystarczająco dużo energii elektrycznej, aby Twoja lodówka działała przez pół roku. Jaki jest więc ślad węglowy Netflixa? Według szacunków samej platformy, jedna godzina streamingu przez jedną osobę generuje mniej niż 100 g ekwiwalentu dwutlenku węgla (CO2e). Carbon Trust podaje dokładniejsze wyliczenia i według nich europejska średnia dla każdej godziny streamingu to 55g do 56g CO2e.
Ślad węglowy Netflixa wynosił w 2020 roku 1,1 mln MT, co odpowiada miastu ze 150 tys. domów.
Zgodnie z zeszłorocznymi zapowiedziami, Netflix zobowiązał się do zmniejszenia emisji i osiągnięcia poziomu net zero do końca 2022 roku.
Ślad węglowy w ICT
Jaki jest ślad węglowy w ICT? Naukowcy twierdzą, że rzeczywisty wkład ICT w globalne emisje może wynosić około 2,1-3,9% – choć podkreślają, że obliczenia te są wciąż obarczone znaczną niepewnością. Chociaż trudno jest dokonać porównania, liczby sugerują, że emisje z sektora ICT są większe niż te z przemysłu lotniczego, który przyczynia się do około 2% globalnych emisji.
Globalny ruch internetowy wzrósł w 2020 r. o ponad 40 proc. w wyniku rozwoju transmisji streamingowych, wideokonferencji, gier online i social mediów. Wzrost ten jest wynikiem rosnącego zapotrzebowania na usługi cyfrowe w ciągu ostatniej dekady: od 2010 r. liczba globalnych użytkowników internetu podwoiła się, a globalny ruch internetowy wzrósł 15-krotnie.
Globalne zużycie energii elektrycznej w centrach danych w 2020 roku wyniosło 200-250 TWh lub około 1% globalnego końcowego zapotrzebowania na energię elektryczną. Nie obejmuje to energii wykorzystywanej do wydobywania kryptowalut, która w 2020 roku wynosiła ~100 TWh.
Nic nie jest jednak zerojedynkowe i nie można krytykować osób pracujących w branży ICT, ponieważ jej pozytywny wpływ na klimat jest również zauważalny:
- optymalizacja procesów
- optymalizacja spotkań – spotykając się online rezygnujemy z podróży służbowych, co zmniejsza nasz ślad węglowy
- gdyby nie możliwości, jakie daje nam dostęp do wiedzy z całego świata, nie byłoby możliwe zbieranie danych klimatycznych, budowanie modeli danych oraz tworzenie prognoz i strategii dekarbonizacji
Jaka jest przyszłość śladu węglowego w ICT
Ten wykres nas niesamowicie zainspirował. A dlaczego? Otóż Międzynarodowa Agencja Energetyczna (IEA) pokazała, jak zmieniła się branża ICT w ciągu ostatniej dekady. Z roku na rok ruch w sieci rośnie, niemal wykładniczo, zwiększa się obciążenie centrów danych i rozwiązań chmurowych, podczas gdy zużycie energii na te cele pozostaje stabilne. Jednym słowem transferujemy większe rozmiary danych, jednak zużycie energii elektrycznej nie wzrasta.
Najlepsze sposoby na zmniejszenie swojego cyfrowego śladu węglowego
- Jeżeli to możliwe, ogranicz wideokonferencje. Może nie musisz za każdym razem włączać podglądu podczas spotkań? Za to możesz bezkarnie uczestniczyć w codziennym daily w piżamce 😀 Zastanów się, czy spraw bieżących nie da się omówić telefonicznie.
- Wyłącz automatycznie odtwarzanie filmów i ogranicz liczbę wyskakujących okienek (kochamy je, co? ;>) poprzez instalację odpowiedniej wtyczki.
- Regularnie sprzątaj w swojej skrzynce mailowej – usuwaj SPAM i rozważ każdą subskrypcję, na którą się zapisał_ś.
- Dbaj o swój sprzęt elektroniczny. Niech służy możliwie jak najdłużej, w razie potrzeby – naprawiaj i wymieniaj części (zgodnie z righ to repair, obowiązującym od 2021 roku, producent musi zapewnić części wymienne sprzętu do 10 lat od zakończenia jego produkcji).
- Wyszukuj z głową – zamiast ponownie wyszukiwać to samo hasło, zapisz stronę w zakładkach i korzystaj z niej.
- Ogranicz czas przeznaczony na bezmyślne scrollowanie internetu. Przejdź do offline’u, wyjdź na spacer lub rower 🙂
Jak zmniejszyć cyfrowy ślad węglowy, aby kształtować bardziej ekologiczną przyszłość
Rozwój branży ICT jest faktem i nie da się go powstrzymać. Z roku na rok będziemy wytwarzać większe ilości danych, będą one przechowywane w większych chmurach, które będą konsumowały energię elektryczną.
Jednak wciąż jest to branża pełna nadziei:
- Istnieje gigantyczny potencjał na zwiększanie efektywności transmisji danych, z roku na rok potrzeba mniej energii elektrycznej do przesłania danej paczki danych.
- Do zasilania i chłodzenia systemów stosuje się odnawialne źródła energii – oczywiście nie wszędzie, ale to kwestia czasu.
- Branża ICT może w znaczący sposób przyczynić się do aktywnej walki z katastrofą klimatyczną. Analiza danych, predykcje dotyczące gwałtownych zjawisk pogodowych, susz, nawałnic pozwolą nam się lepiej na to przygotować.
- Zwiększanie efektywności energetycznej całego systemu elektroenergetycznego wymaga zbierania ogromnych ilości danych, rola IoT jest tutaj gigantyczna.
Czy kryptowaluty mają cyfrowy ślad węglowy?
Kryptowaluty są obecnie ogromnymi emitentami cyfrowego śladu węglowego. Pojedyncza transakcja z wykorzystaniem kryptowalut takich jak bitcoin wiąże się z emisją ok. 402 kg dwutlenku węgla. Przeciętne gospodarstwo domowe emituje taką samą ilość CO2 przez trzy tygodnie.
Mamy jednak sposób na obejście śladu węglowego również w przypadku kryptowalut – poświęcimy temu jednak cały kolejny artykuł, nie możesz go przegapić!
