Kobiety na czele walki ze zmianami klimatu
Table of Contents
Katastrofa ekologiczna dotyka wszystkich na całym świecie, ale nie w równym stopniu. Istnieje znaczna dysproporcja w oddziaływaniu zmian klimatu na różne płci – zmiany klimatu nie są neutralne pod względem płci. Zgodnie z danymi ONZ, 80% osób przesiedlonych w wyniku zmian klimatu to kobiety. To one, w wyniku klęsk żywiołowych, częściej niż mężczyźni tracą dochody i mają więcej pracy.
Jeszcze jedna rzecz – wróćmy na chwilę do neutralnej płciowo zmiany klimatu. Co to oznacza? Zmiany środowiskowe wpływają na płeć na wiele sposobów, obciążając kobiety znacznie bardziej niż mężczyzn i to w wielu aspektach życia – ekonomii, ochronie zdrowia, zatrudnieniu, edukacji. Czy powinniśmy zaakceptować fakt, że kobiety ponoszą większe koszty katastrofy klimatycznej ze względu na niepowiązane ze sobą okoliczności?
Ciężar zmian klimatycznych spada na kobiety
Kobiety, zwłaszcza w krajach rozwijających się, często ponoszą największe konsekwencje zmian klimatu, ponieważ są bardziej zaangażowane w rolnictwo i zarządzanie zasobami naturalnymi. W Sudanie Południowym z powodu suszy dzieci (dziewczynki) i kobiety muszą wędrować znacznie dalej po paliwo i wodę, co zabiera więcej czasu i zagraża ich bezpieczeństwu.
Gospodarstwa domowe a ekologia
Kobiety są odpowiedzialne za zarządzanie zasobami gospodarstwa domowego, takimi jak woda i energia częściej niż mężczyźni, i dlatego mają dobrą pozycję do promowania praktyk zrównoważonej konsumpcji i redukcji odpadów.
Badanie autorstwa Räty i Carlsson-Kanyama przedstawia zużycie energii w gospodarstwach domowych prowadzonych przez mężczyzn i kobiety. Roczne zużycie energii w gospodarstwach domowych prowadzonych wyłącznie przez mężczyzn było o 8% wyższe w Niemczech, 39% wyższe w Grecji, 6% wyższe w Norwegii i 22% wyższe w Szwecji – mężczyźni prowadzili we wszystkich tych krajach znacznie bardziej energochłonny styl życia, niż kobiety.
Autorki sugerują, że taki stan rzeczy związany jest z różnicami w żywieniu i transporcie. Wcześniejsze badania wskazują, że wydatki energetyczne na potrzeby żywieniowe mężczyzn są o 14-21% wyższe niż w przypadku kobiet. Wynika to głównie z ilości spożywanego mięsa, podczas gdy kobiety jedzą więcej roślin (owoców lub warzyw), które mają niższy ślad węglowy niż mięso.
A transport? Z reguły kobiety jeżdżą samochodami o niskim spalaniu, pokonują krótsze dystanse, zabierają znajomych lub częściej niż mężczyźni korzystają z transportu publicznego. Skutkuje to znacznie niższym zużyciem energii.
Jakie są więc tego konsekwencje? Kobiety odgrywają kluczową rolę w promowaniu zrównoważonych praktyk w swoich gospodarstwach domowych i społecznościach.
Kobiety-managerki są bardziej skłonne do ochrony klimatu
Czy spodziewaliście się, że wzrost udziału kobiet w zarządzaniu firmą o 1 punkt procentowy może spowodować spadek emisji dwutlenku węgla o 0.5%?
CEPR przytacza też przykład ciekawej zależności. Jeśli menedżerki są bardziej skłonne do ochrony środowiska niż managerowie-mężczyźni, to firma z liczniejszą grupą kobiet na tym stanowisku prawdopodobnie wykaże większą redukcję emisji dwutlenku węgla. Tak więc – kobiety-managerki mogą odegrać ważną rolę w ograniczaniu zanieczyszczeń w firmie.
Kolejne źródło potwierdza podobną zależność: w próbie 9406 obserwacji spółek w latach 2014-2020 zauważono, że im wyższy odsetek kobiet zarządzających, tym większa częstotliwość dobrowolnego ujawniania emisji dwutlenku węgla.
Liderki dbają o klimat
Bazując na danych z raportu Shesnnovation Perspektywy Education Foundation, wiemy, że:
85% kobiet liderek wprowadza zmiany w swoich codziennych nawykach, aby przeciwdziałać katastrofie klimatycznej
74% liderek uznało kryzys klimatyczny i zanieczyszczenie środowiska za największe wyzwanie dla ludzkości
48% młodych liderek wykazuje duże zainteresowanie kwestiami klimatycznymi. Jest to widoczne w przypadku zainteresowania prowadzeniem badań naukowych mających na celu walkę z kryzysem klimatycznym
Nowa Nadzieja
Badanie przeprowadzone przez Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju wykazało, że kobiety w krajach rozwijających się częściej niż mężczyźni nadają priorytet kwestiom związanym z ochroną środowiska i częściej popierają politykę promującą zrównoważony rozwój. Ta świadomość budzi przekonanie, że kobiety będą miały duży wpływ na upowszechnienie zrównoważonego rozwoju.
Zgodnie z założeniami Światowej Organizacji Zdrowia, społeczny wymiar zmian klimatu wymaga uwzględnienia problematyki płci w odpowiedzi na zmiany klimatu. Wymaga to zrównoważonego rozwoju, wyraźnego skupienia się na adaptacji i łagodzeniu skutków oraz silnego zaangażowania.
Równość i sprawiedliwość społeczna nie mogą być osiągnięte bez uznania różnic w podatności i mocnych stronach wszystkich płci oraz różnych czynników przyczyniających się do tej podatności.
Równość klimatyczna kobiet to bezpieczeństwo dla przyszłych pokoleń
Parlament Europejski w rezolucji z 16 stycznia 2018 r. w sprawie kobiet, równości płci i sprawiedliwości klimatycznej uznał, że równość płci jest warunkiem koniecznym do osiągnięcia zrównoważonego rozwoju i skutecznego zarządzania wyzwaniami związanymi ze zmianami klimatu. Podkreślono w niej konieczność zrozumienia, że kobiety są nie tylko ofiarami katastrofy klimatycznej, ale także motorami zmian, dlatego powinny otrzymać wsparcie rządowe i instytucjonalne.
Zgodnie z przyjętym tekstem rezolucji, kobiety powinny być równie decydujące w kwestiach zapobiegania zmianom klimatycznym, ich interesy powinny reprezentować większą liczbę instytucji; dodatkowo należy uwzględnić aspekt płci w finansowaniu łagodzenia skutków katastrof klimatycznych.
Niemal w każdym punkcie podkreślono znaczenie zmiany modeli zarządzania pracami nad zmianami klimatu na model równościowy. Niezależnie od krajów, kobiety odgrywają decydującą rolę w kształtowaniu regionalnej i globalnej gospodarki zrównoważonego rozwoju, a Parlament Europejski zachęca do wspierania kobiet, powołując się na ich wysoką specjalizację w temacie ekologii, przyrody i ochrony klimatu oraz na fakt, że równość jest również wpisana w Cele Zrównoważonego Rozwoju.
Zostawcie zrównoważony rozwój i edukację klimatyczną kobietom
Kobiety aktywnie opowiadają się za polityką promującą zrównoważony rozwój i ochronę środowiska na poziomie krajowym i międzynarodowym. Odgrywają zasadniczą rolę w kształtowaniu ram polityki środowiskowej, takich jak Cele Zrównoważonego Rozwoju i Porozumienie Paryskie, a także stoją na czele ruchów wzywających do działań w zakresie zmiany klimatu i sprawiedliwości środowiskowej.
Kobiety powinny przewodzić na drodze do zrównoważonego rozwoju
Porozumienie paryskie, jeden z kluczowych dokumentów, na których opierają się działacze na rzecz zrównoważonego rozwoju, zawiera w swojej preambule zapis o równości płci (i innych prawach człowieka). Możemy więc oczekiwać postępu prac w zakresie zrównoważonego rozwoju biznesu, wyrównania dysproporcji i nowych sposobów na doprowadzenie kobiet tam, gdzie według wszystkich powyższych danych powinny się znaleźć: na czele walki ze zmianami klimatu dla przyszłych pokoleń.
