Zrównoważony łańcuch dostaw mebli: jak mierzyć i redukować ślad węglowy w branży meblarskiej
Rosnące zapotrzebowanie na zrównoważoną produkcję i presja regulacyjna w zakresie zrównoważonego rozwoju sprawiają, że branża meblarska staje przed koniecznością dokładnego pomiaru i redukcji emisji gazów cieplarnianych w całym łańcuchu wartości. Każdy etap – od pozyskania surowców, przez procesy produkcyjne i transport, po użytkowanie i recykling – przyczynia się do powstawania śladów węglowych, które łącznie wpływają na środowisko naturalne i zmiany klimatyczne.
Dlaczego branża meblarska musi mierzyć swój ślad węglowy?
Rosnące wymogi regulacyjne (CSRD, EUDR, CBAM), oczekiwania klientów i inwestorów oraz presja na zrównoważony rozwój sprawiają, że pomiar i raportowanie śladu węglowego stają się niezbędne dla producentów mebli. Branża ta ma złożony łańcuch dostaw, a większość emisji powstaje poza samą fabryką — w surowcach, materiałach, transporcie i opakowaniach. Mierzenie emisji to pierwszy krok do świadomego zarządzania ryzykiem klimatycznym i budowania konkurencyjnej pozycji na rynku.
Produkcja mebli, choć często postrzegana jako sektor „niskoemisyjny”, generuje znaczne emisje, głównie w wyniku zużycia energii elektrycznej, produkcji materiałów drewnopochodnych oraz transportu. W całym łańcuchu dostaw występują także inne emisje pośrednie – m.in. z produkcji klejów, lakierów, komponentów metalowych czy tkanin.
Pomiar zgodny z Greenhouse Gas Protocol pozwala zidentyfikować i klasyfikować te emisje wtrzech zakresach (scope 1, 2 i 3), obejmując zarówno emisje bezpośrednie z procesów przemysłowych, jak i pośrednie związane z energią odnawialną, transportem i zakupami materiałów.
Główne źródła emisji w łańcuchu dostaw mebli
Pozyskanie surowców
Największe emisje w branży meblarskiej powstają przy pozyskiwaniu drewna i produkcji płyt drewnopochodnych. Wylesianie, transport surowców i zużycie energii w tartakach generują znaczący ślad węglowy. Kluczowe jest korzystanie z certyfikowanego drewna (FSC, PEFC) oraz lokalnych dostawców, co ogranicza emisje i ryzyka środowiskowe.
Proces produkcyjny i obróbka
Produkcja mebli wymaga dużych ilości energii, zwłaszcza w procesach obróbki i lakierowania. Emisje można ograniczyć, stosując odnawialne źródła energii, lakiery wodne i systemy odzysku ciepła. Recykling ułatwiający minimalizację odpadów, oraz energooszczędne technologie przynoszą korzyści środowiskowe i kosztowe.
Transport i logistyka
Transport surowców i gotowych mebli to jedno z głównych źródeł emisji CO₂. Optymalizacja tras, współdzielony transport i przechodzenie na pojazdy niskoemisyjne pozwalają znacząco zmniejszyć ślad węglowy. Coraz większe znaczenie ma też optymalizacja tzw. „ostatniej mili” dostaw.
Opakowania
Produkcja kartonów i folii generuje emisje, dlatego warto wybierać materiały z recyklingu i projektować opakowania wielokrotnego użytku. IKEA i inni producenci ograniczają plastik i styropian, dążąc do pełnej cyrkularności opakowań, co obniża emisje i koszty transportu.
Użytkowanie produktu i koniec życia
Trwałość mebla decyduje o tym, jak długo drewno pełni funkcję magazynu węgla. Projektowanie trwałych, naprawialnych i łatwych do recyklingu mebli wpisuje się w gospodarkę o obiegu zamkniętym i ogranicza emisje związane z ich utylizacją.
Jak policzyć ślad węglowy mebla?
Meble, podobnie jak każdy inny produkt, generują emisje na wszystkich etapach cyklu życia. Pomiar śladu węglowego produktu (Product Carbon Footprint – PCF) zgodnie z ISO 14067 lub metodyką GHG Protocol pozwala określić, które procesy powodują największy negatywny wpływ na środowisko.
Analiza obejmuje:
Zdefiniowanie granic systemu (cradle-to-gate lub cradle-to-grave).
Zebranie danych o zużyciu energii, paliw, surowców, transporcie i odpadach.
Zastosowanie wiarygodnych współczynników emisyjnych.
Identyfikację tzw. hot spotów – czyli miejsc o największym wpływie na klimat.
Z pomocą przychodzą nowoczesne technologie i platformy, takie jak Plan Be Eco, które umożliwiają szybkie obliczenia śladu węglowego zarówno dla organizacji, jak i dla pojedynczych produktów. Dzięki temu nawet mniejsze firmy mogą rozpocząć redukcję emisji bez potrzeby angażowania zewnętrznych audytorów – to pierwszy krok ku zrównoważonej przyszłości.
Jakie działania w kierunku zrównoważonego rozwoju mogą podjąć producenci mebli?
Producenci mebli mają wiele możliwości zmniejszenia swojego wpływu na klimat w całym łańcuchu dostaw. Kluczowym krokiem jest wybór surowców – drewno z certyfikatami FSC lub PEFC oraz materiały z recyklingu znacząco ograniczają emisje i wspierają gospodarkę o obiegu zamkniętym.
Kolejnym obszarem jest efektywność energetyczna produkcji: wdrożenie energooszczędnych maszyn, optymalizacja procesów obróbki i wykorzystanie energii odnawialnej, np. poprzez instalację paneli słonecznych, pozwala zmniejszyć emisje z zakresu 2 i poprawić efektywność operacyjną.
Równie istotna jest logistyka i transport – łączenie dostaw, wybór transportu drogowego lub kolejowego zamiast lotniczego oraz planowanie tras minimalizuje całkowity ślad węglowy produktów. Wreszcie, projektowanie produktów z myślą o zrównoważonym cyklu życia, uwzględniające łatwy demontaż, możliwość naprawy i ponownego wykorzystania komponentów, pozwala zmniejszyć ilość odpadów i wspiera zrównoważoną produkcję w całym łańcuchu wartości.
Korzyści z obliczenia śladu węglowego
Raportowanie śladu węglowego to nie tylko wymóg w kontekście regulacji CSRD czy polityk ochrony środowiska, ale przede wszystkim narzędzie do podejmowania lepszych decyzji biznesowych. Pozwala mierzyć efekty wdrożonych rozwiązań, redukować koszty, zwiększać efektywność energetyczną i budować zaufanie klientów. W dłuższej perspektywie pomaga też przygotować przedsiębiorstwo do wyzwań zielonej transformacji i wymagań partnerów B2B.
Dla producentów mebli oznacza to realne korzyści: dzięki pomiarowi śladu węglowego można precyzyjnie zidentyfikować najbardziej emisyjne etapy cyklu życia produktu – od pozyskania surowców, przez produkcję, po logistykę. To pozwala wdrażać działania, które przynoszą zarówno efekty środowiskowe, jak i ekonomiczne – np. wybór dostawców z niższym śladem węglowym, optymalizację zużycia energii, czy ograniczenie odpadów produkcyjnych.
Raportowanie ułatwia też pozyskanie finansowania zrównoważonego (green finance), udział w przetargach publicznych oraz współpracę z globalnymi sieciami handlowymi, które coraz częściej wymagają danych o emisjach w całym łańcuchu dostaw.
Dodatkowo, transparentne komunikowanie wyników pomiarów zwiększa wiarygodność marki i stanowi silny element strategii ESG. W branży meblarskiej, gdzie konsumenci coraz częściej zwracają uwagę na pochodzenie materiałów i wpływ środowiskowy produktów, to przewaga konkurencyjna, która może przełożyć się bezpośrednio na wzrost sprzedaży i lojalność klientów. Dekarbonizacja nabiera więc szczególnego znaczenia.
Jak zacząć – pierwsze kroki w dekarbonizacji
Proces pomiaru i redukcji emisji może wydawać się trudnym zadaniem, ale wystarczy zacząć od prostych kroków:
Zidentyfikuj kluczowe źródła emisji w organizacji.
Zbierz dane o zużyciu energii i materiałach.
Skorzystaj z narzędzia takiego jak Plan Be Eco, by policzyć ślad węglowy firmy i produktów.
Określ priorytety i zacznij wdrażać rozwiązania obniżające emisje – od energetyki odnawialnej po optymalizację procesów produkcyjnych.
Ustal konkretny cel redukcji – np. redukcja emisji o 10% w ciągu 2 lat w obszarze transportu lub materiałów pomocniczych.
Rozpocznij komunikację – opublikuj wyniki, działania i postępy w raporcie ESG lub na stronie internetowej.
Monitoruj rok do roku i aktualizuj strategię dekarbonizacji – ocena cyklu życia to proces ciągły, a norma ISO 14067 zakłada przejrzystość i porównywalność wyników
Dekarbonizacja w praktyce – przykłady z branży
Oto trzy przykłady firm z branży meblarskiej, które już aktywnie działają na rzecz redukcji śladu węglowego i zrównoważonego łańcucha dostaw:
IKEA
W raporcie „Climate Report FY24” firma podała, że ich całkowity ślad węglowy wyniósł 21,3 mln ton CO₂e, co oznacza spadek o 5% względem roku poprzedniego i o 28% względem roku bazowego FY16. Materiały stanowiły aż 52% całkowitego śladu (cradle-to-gate).
Warto zaznaczyć, że aż 52 % emisji w łańcuchu wartości IKEA przypisuje się materiałom (np. drewno, płyty, plastiki). W odpowiedzi firma celuje w redukcję emisji materiałów co najmniej o 50 % do 2030 r. względem FY16. IKEA coraz bardziej inwestuje w odnawialne źródła energii — m.in. ponad 491 zakładów i dostawców korzysta z 100 % energii odnawialnej — oraz w elektryfikację transportu i optymalizację produkcji.
Flokk
Firma koncentruje się na produkcji mebli o zmniejszonym śladzie węglowym, stosując materiały z recyklingu i unikając toksycznych substancji. Według raportu rocznego za 2024 r., 39% materiałów używanych w produktach Flokk pochodziło z recyklingu, a celem firmy do 2030 r. jest osiągnięcie średnio 40% materiałów z recyklingu w głównych produktach.
W 2023 r. 72,5% odpadów produkcyjnych zostało poddanych recyklingowi w fabrykach Flokk. Dodatkowo, firma udostępnia deklaracje środowiskowe produktów (EPD) i wyznacza ambitne cele klimatyczne wspierane certyfikatami oraz raportowaniem śladu węglowego.
Actiu
To wiodący producent mebli biurowych, który jako pierwsza duża firma w branży zarejestrował swój ślad węglowy w zakresach 1, 2 i 3 w hiszpańskim rejestrze MITERD. Firma korzysta w 100% z energii odnawialnej i w latach 2022–2023 uniknęła emisji ponad 2 175 ton CO₂e, oszczędzając 4 198 MWh energii.
Actiu stosuje materiały z recyklingu i certyfikowane drewno, projektując trwałe, łatwe w naprawie produkty o niskim wpływie środowiskowym. Uzyskany certyfikat LEVEL® 2 (FEMB 2023) dla 59 linii produktów potwierdza zgodność z zasadami gospodarki o obiegu zamkniętym.
Jak konsumenci postrzegają zrównoważoną produkcję mebli?
Badania pokazują, że świadomość ekologiczna konsumentów w kontekście mebli rośnie — według raportu dla rynku amerykańskiego aż 94% respondentów stwierdziło, że prowadzenie bardziej zrównoważonego stylu życia jest dla nich ważne, a 47% deklarowało, że byłoby gotowych zapłacić więcej za produkty zrównoważone.
W sektorze meblarskim, blog organizacji PEFC International wskazuje, że 51% globalnych konsumentów bierze pod uwagę czy meble mają „śledzalne i przezroczyste pochodzenie” surowców przy zakupie.
Z drugiej strony, badania nad intencjami zakupowymi w branży mebli wykazują, iż chociaż pozytywna postawa wobec ekologicznych produktów jest istotna, to sama świadomość nie zawsze przekłada się na zakup. Przykładowo, analiza włoska wykazała, że choć konsumenci przejawiają odpowiedzialność środowiskową, to kluczowym czynnikiem wpływającym na zakup jest przede wszystkim aspekt symboliczny designu — a nie tylko sam fakt ekologiczności produktu.
Również najnowsze badanie z Zjednoczonych Emiratów Arabskich potwierdza, że postrzegana zrównoważonośći motywacja ekonomiczna pozytywnie wpływają na intencję zakupu mebli refurbished / odnowionych — ale kontekst (np. wygoda, cena, dostępność) nadal ma duże znaczenie.
Podsumowanie
Wnioski dla producentów mebli są jasne: konsumenci coraz częściej doceniają zrównoważoną produkcję — surowce z certyfikatem, transparentność łańcucha dostaw, mniejszy ślad węglowy. Jednak aby ta postawa przekuła się w rzeczywisty wybór, produkt musi łączyć ekologiczne wartości z dobrym designem, jakością, dostępnością i atrakcyjną ceną. Dlatego komunikowanie zrównoważoności (pochodzenie drewna, certyfikaty, recykling materiałów) oraz transparentne raportowanie śladu węglowego mogą stać się realnym atutem marki, a nie tylko dodatkiem.
Emisje w branży meblarskiej koncentrują się w surowcach, procesach produkcyjnych i logistyce – to właśnie tam leżą największe możliwości redukcji. Raportowanie śladu węglowego to dziś kluczowy element zrównoważonego rozwoju, który wzmacnia reputację i otwiera drogę do nowych możliwości biznesowych.
Z pomocą takich narzędzi jak Plan Be Eco, producenci mebli mogą nie tylko zmniejszyć emisje, ale też budować bardziej efektywne, zrównoważone łańcuchy dostaw, wspierając globalne działania na rzecz klimatu i zrównoważonej przyszłości.
Źródła
https://www.ikea.com/gb/en/files/pdf/65/20/6520b31d/ikea-climate-report-fy24.pdf
https://www.actiu.com/en/articles/sustainability/apply-green-building-projects/
https://www.lulop.com/en_EN/post/show/308036/actiu-presents-life-friendly-s.html
https://www.lulop.com/it_IT/post/show/312088/actiu-first-spanish-manufactur.html
https://www.interiordaily.com/article/9719528/actiu-achieves-b-corp-status-in-record-time/
https://environment.ec.europa.eu/topics/circular-economy/eu-ecolabel-home_en
FAQ – pytania i odpowiedzi
1. Dlaczego producenci mebli powinni mierzyć ślad węglowy swoich produktów?
Pomiar śladu węglowego pozwala zidentyfikować, które etapy produkcji i łańcucha dostaw generują najwięcej emisji gazów cieplarnianych. Dzięki temu firma może skutecznie redukować koszty energii, poprawiać efektywność operacyjną i spełniać wymagania regulacji takich jak CSRD czy EUDR. To także sposób na budowanie przewagi konkurencyjnej w branży coraz bardziej ukierunkowanej na zrównoważony rozwój.
2. Jakie są główne źródła emisji w branży meblarskiej?
Największy udział w śladzie węglowym mebli mają materiały (np. drewno, płyty MDF, kleje, lakiery), zużycie energii w procesach produkcyjnych oraz transport w całym łańcuchu dostaw. Znaczące są też emisje pośrednie – tzw. scope 3 – wynikające z zakupionych dóbr i usług.
3. Jak producenci mogą rozpocząć redukcję emisji CO₂ w swoich zakładach?
Warto zacząć od prostych kroków: analizy zużycia energii i surowców, przejścia na odnawialne źródła energii, optymalizacji transportu i wyboru certyfikowanych materiałów. Pomocne są narzędzia takie jak Plan Be Eco, które umożliwiają szybkie obliczenie śladu węglowego organizacji i produktów, a następnie planowanie działań redukcyjnych opartych na danych.
