Jak liczyć ślad węglowy opakowań tekturowych – praktyczny poradnik dla przedsiębiorców

W dzisiejszym globalnym środowisku coraz większą uwagę przykładamy do działań prowadzących do zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska. Jednym z kluczowych obszarów, który wzbudza coraz większe zainteresowanie, jest redukcja emisji dwutlenku węgla oraz minimalizacja śladu węglowego. W kontekście tego wyzwania, coraz więcej przedsiębiorstw zwraca uwagę na ekologiczność swoich opakowań, doceniając ich znaczący wpływ na ogólny bilans emisji.

Opakowania tekturowe stanowią istotny element wielu łańcuchów dostaw, znajdując zastosowanie w szerokim spektrum branż od spożywczej po przemysłową. Jednakże, pomimo ich powszechności, zrozumienie ich wpływu na środowisko, a w szczególności ich śladu węglowego, nie zawsze jest oczywiste dla przedsiębiorców.

W niniejszym artykule pragniemy zaprezentować praktyczny poradnik dla przedsiębiorców, którzy dążą do zrozumienia i minimalizacji śladu węglowego opakowań tekturowych w swojej działalności. Omówimy nie tylko metody obliczania śladu węglowego, ale również zaprezentujemy strategie redukcji emisji dwutlenku węgla związane z produkcją, dystrybucją oraz utylizacją opakowań tekturowych. Poprzez zastosowanie praktycznych wskazówek zawartych w niniejszym artykule, przedsiębiorcy będą mogli efektywnie wprowadzić środki mające na celu ograniczenie negatywnego wpływu swojej działalności na środowisko, jednocześnie dbając o efektywność operacyjną i konkurencyjność swojego przedsiębiorstwa.

Najważniejsze informacje

Ślad węglowy opakowań tekturowych można obliczyć korzystając z kalkulatorów śladu węglowego opartych na GHG Protocol, uwzględniając pełny cykl życia produktu, w tym pozyskanie surowców, produkcję, transport oraz recykling lub utylizację.
Zmniejszenie śladu węglowego opakowań tekturowych osiąga się poprzez dobór materiałów z certyfikatami ekologicznymi, optymalizację użycia opakowania, oraz selekcję procesów produkcyjnych wykorzystujących energię odnawialną i efektywne zarządzanie łańcuchem dostaw.
Innowacyjne praktyki, takie jak projektowanie opakowań sprzyjających recyklingowi, stosowanie materiałów biodegradowalnych i wprowadzenie opakowań wielokrotnego użytku, przyczyniają się do redukcji emisji CO2 i zwiększają atrakcyjność ekologiczną firm, jak pokazują przykłady Nike i Boxed Water is Better.

Czym jest ślad węglowy i jak go obliczyć?

Ślad węglowy, czyli ekwiwalent dwutlenku węgla na jednostkę funkcjonalną produktu, to miara, która pokazuje, ile gazów cieplarnianych emituje dany produkt, organizacja, osoba lub usługa. Te gazy mogą być emitowane bezpośrednio, na przykład podczas produkcji, lub pośrednio – na przykład przez transport. Ale jak obliczyć ślad węglowy produktu?

Obliczanie śladu węglowego to proces, który zależy od wielu czynników. Najpierw trzeba zidentyfikować wszystkie źródła emisji związane z produktem lub usługą, a następnie skoncentrować się na tych, które mają największy wpływ. Kalkulatory śladu węglowego takie jak Plan Be Eco mogą pomóc w obliczaniu emisji CO2, oparte na danych dotyczących zużycia energii oraz innych źródeł emisji, takich jak podróże czy zużycie paliw.

Dokładne obliczanie śladu węglowego w przedsiębiorstwach wymaga jednak głębszej analizy. Należy uwzględnić dane na temat:

zużycia energii
materiałów i metod produkcji
transporcie
gospodarowaniu odpadami

To wszystko wpływa na ślad węglowy produktu, jakim jest m.in. tektura.

Dowiedz się więcej o śladzie węglowym z tego artykułu.

Metody obliczania śladu węglowego opakowań tekturowych

Kiedy mówimy o obliczaniu śladu węglowego opakowań tekturowych, mamy do dyspozycji kilka narzędzi. Na przykład kalkulatory śladu węglowego pozwalają na wprowadzenie danych specyficznych dla opakowań, takich jak waga, typ materiału czy odległość transportu, co przyczynia się do uzyskania dokładnego wyniku emisji. Metody te muszą być oparte na międzynarodowych standardach i być zgodne z obowiązującymi regulacjami.

Jednak najważniejsze jest to, że do obliczenia śladu węglowego opakowań tekturowych konieczne jest uwzględnienie emisji z pełnego cyklu życia produktu. Obejmuje to:

pozyskanie surowców
produkcję
transport
proces recyklingu lub utylizacji

Każdy z tych etapów ma swoje znaczenie i wpływa na końcowy wynik emisji CO2.

Wpływ materiałów na ślad węglowy opakowań tekturowych

Wybór odpowiednich materiałów to podstawa w produkcji opakowań, która ma wpływ na ślad węglowy. Na przykład, wybór surowców takich jak papier z certyfikatem FSC lub PEFC zapewnia, że są one pozyskiwane w sposób zrównoważony, co pozytywnie wpływa na ślad węglowy.

Od lat 90. na produktach i opakowaniach z drewna oraz papieru widnieje charakterystyczny znak FSC, który świadczy o odpowiedzialnym zarządzaniu lasami certyfikowanymi przez FSC. Organizacja ta, będąca not-for-profit, ustanawia standardy dla gospodarki leśnej, a jej system certyfikacji ma na celu zapewnienie, że materiał pochodzenia leśnego pochodzi z odpowiedzialnych źródeł. System ten obejmuje certyfikaty FSC FM dla zarządców lasów oraz FSC CoC dla przedsiębiorców branży drzewnej, papierniczej i meblarskiej.

W Polsce, gdzie certyfikacja FSC działa od 1996 roku, jesteśmy jednym z liderów tego systemu, z 6,4 mln ha certyfikowanych lasów. Polskie firmy, widząc rosnące oczekiwania konsumentów, coraz częściej sięgają po certyfikowany surowiec, co sprawia, że liczba certyfikatów FSC CoC stale rośnie, osiągając 898 na dzień 22 listopada 2021 roku. Trend ten odzwierciedla wzrastającą świadomość ekologiczną konsumentów, którzy preferują produkty z etykietą FSC, oraz tendencję dużych firm do uwzględniania kryteriów ekologicznych w swoich politykach zakupowych.

Selekcja dostawców, którzy dbają o środowisko i są zaangażowani w redukowanie własnego śladu węglowego, również pomaga firmom w procesie produkcji w dostosowaniu się do zielonych praktyk i zmniejszeniu ogólnej emisji gazów cieplarnianych. Dodatkowo – lokalni dostawcy to również czynnik wpływający na obniżenie emisji gazów cieplarnianych.

Innym ważnym elementem jest redukcja ilości stosowanego opakowania. Usunięcie niepotrzebnych elementów oraz korzystanie z materiałów pochodzących z recyklingu ma istotny wpływ na obniżenie śladu węglowego opakowań.

Tektura falista vs tektura lita

Porównując tekturę falistą i litą, warto zauważyć, że oba te materiały mają swoje unikalne właściwości, które wpływają na ich ślad węglowy. Tektura falista, ze względu na swoją strukturę, jest cięższa i grubsza, co może wpływać na koszty transportu i produkcji. Z drugiej strony, tektura lita jest lżejsza i cieńsza, co może przyczynić się do zmniejszenia śladu węglowego.

Ważną kwestią jest także potencjał recyklingu obu tych materiałów. Tektura falista jest łatwiejsza do recyklingu i często wykorzystywana jest do produkcji nowych opakowań, co przyczynia się do zmniejszenia emisji CO2. Tektura lita, ze względu na swoje właściwości, może być trudniejsza do recyklingu, co może wpływać na jej ślad węglowy.

Ostatecznie, wybór między tekturą falistą a litą zależy od wielu czynników, takich jak wymagania produktu, koszty produkcji i transportu, a także możliwości recyklingu. Ostateczny wybór powinien zawsze brać pod uwagę wpływ na środowisko, nie tylko cenę surowca.

Ślad węglowy tektury falistej

Europejska Federacja Producentów Tektury Falistej (FEFCO) w 2022 ogłosiła, że nowy ślad CO2 dla tektury falistej wynosi 491 kg CO2e/t, co stanowi znaczną poprawę w porównaniu z wynikiem z roku 2018 (531 kg CO2e/t). Dane te pochodzą z bazy FEFCO i CCB (Cepi ContainerBoard) oraz metodologii CEPI i CITPA, potwierdzonej przez ifeu – Institute for Energy and Environmental Research Heidelberg GmbH. Opakowania z tektury falistej, oparte na surowcach odnawialnych i z dużym udziałem materiałów recyklingowych, są elastyczne w projektowaniu, umożliwiają efektywne przechowywanie i pozwalają na przejrzyste śledzenie śladu CO2.

Optymalizacja procesów produkcyjnych a ślad węglowy

Optymalizacja procesów produkcyjnych to kolejny kluczowy aspekt w redukcji śladu węglowego opakowań tekturowych. Na przykład, wykorzystywanie kombinowanych elektrociepłowni jest najbardziej efektywnym sposobem produkcji wymaganej równowagi pary i elektryczności w wielu papierniach, co pozwala na zmniejszenie zużycia energii i emisji dwutlenku węgla.

Niemal na każdym etapie produkcji korzysta się z energii elektrycznej. Pulpa obrabiana jest w wysokien temperaturze, wymagane jest użycie suszarek, wycinarek – wcześniej sam surowiec, czyli papier, który najczęściej powstaje z recyklingu, również przechodzi kilka procesów – właśnie segregacja, przetwarzanie, transport. Własne źródło zielonej energii elektrycznej znacznie zredukuje ślad węglowy produktu jakim jest tektura.

Warto wspomnieć, że choć sama technologia produkcja papieru opakowaniowego jest tajemnicą przedsiębiorstwa, to jednak aby obliczyć ślad węglowy niezbędne jest jak najdokładniejsze zaraportowanie łańcucha dostaw.

Transport i logistyka jako czynniki wpływające na ślad węglowy opakowań

Transport jest istotnym elementem śladu węglowego opakowań, obejmując emisje CO2 powstałe podczas przewożenia surowców do fabryki, a następnie gotowych produktów do magazynu lub konsumentów. Dlatego optymalizacja łańcucha dostaw, na przykład poprzez konsolidację przesyłek, może znacznie zredukować ślad węglowy opakowań tekturowych.

Wykorzystanie lokalnych surowców i skracanie drogi producent-konsument przyczynia się do zmniejszenia emisji dwutlenku węgla wynikającej z transportu. Ponadto, zastąpienie ciężkich materiałów opakowaniowych lżejszymi alternatywami oraz dokładne dopasowanie rozmiaru opakowań pozwala zredukować wagę transportu i jego ślad węglowy.

Efektywne pakowanie palet i eliminowanie pustych przestrzeni w pudełkach umożliwia dodatkowe warstwy na palecie, co przekłada się na niższe koszty i ślad węglowy transportu. Wybierając bardziej ekologiczne środki transportu, takie jak pociągi zamiast ciężarówek, oraz wdrażając zaawansowane systemy zarządzania logistyką, firmy mogą dalej obniżać emisję gazów cieplarnianych.

Odpowiednia utylizacja opakowań tekturowych, recykling czy kompostowanie, ma kluczowe znaczenie dla redukcji śladu węglowego, ponieważ zmniejsza potrzebę produkcji nowego papieru i emisję metanu na wysypiskach. Wykorzystanie opakowań produkowanych z materiałów z recyklingu czy certyfikowanych przez FSC przyczynia się do ograniczenia zakończenia ich życia na wysypiskach. Pulpę papierową uzyskuje się z papieru, który został wyrzucony do odpowiedniego pojemnika i recyklingowany.

Ciekawym przykładem może być firma McDonald’s, która otworzyła własną linię produkcji papieru, wykorzystując zużyte opakowania po swoich produktach. Firma stworzyła własny obieg, produkując ręczniki, papier toaletowy, serwetki z dawnych opakowań na żywność. Przeczytaj o tym procesie tutaj.

Innowacyjne rozwiązania w opakowaniach tekturowych mające na celu redukcję śladu węglowego

Przejrzystość i zrównoważone podejście do produkcji opakowań staje się priorytetem dla producentów i konsumentów, w kontekście zmniejszania śladu węglowego. Dokładna analiza wymiarów i wybór materiałów z mniejszym śladem węglowym, takich jak biodegradowalne, pochodzące z recyklingu czy wykonane z tworzyw sztucznych, przyczynia się do redukcji w ogólnych emisjach CO2.

Użycie mniejszej ilości opakowań i eliminacja niepotrzebnych elementów, a także wprowadzenie opakowań wielokrotnego użytku, pozwala na obniżenie śladu węglowego w branży. Nowoczesne materiały takie jak kartony bez aluminium czy biodegradowalne materiały opakowaniowe, wpływają na obniżenie śladu węglowego poprzez zmniejszenie ilości CO2 i odpadów plastikowych.

Dlaczego redukcja śladu węglowego jest kluczowa dla biznesu? Czytaj tutaj.

Przykłady firm, które zredukowały ślad węglowy swoich opakowań tekturowych

Zmniejszenie śladu węglowego opakowań tekturowych może przyczynić się do wzrostu popularności firmy na rynku, uzyskania większych zysków oraz pozytywnej opinii konsumentów dotyczącej danego produktu.

Nike, globalna marka, zrezygnowała z podwójnego opakowania, wykorzystując pudełka na buty jako pudełka dostawcze, redukując tym samym niewymagane materiały i emisję gazów cieplarnianych.

Firma Boxed Water is Better wprowadziła 100% opakowania nadające się do recyklingu, z których 75% papieru pochodzi z lasów zarządzanych w sposób odpowiedzialny, jednocześnie wspierając odbudowę lasów poprzez reinwestowanie części swoich zysków.

Niektóre firmy, takie jak Tetra Laval, idą jeszcze dalej, stosując odnawialne źródła energii w swojej działalności. Firma ta, według deklaracji, osiągnęła 80% wykorzystania odnawialnej energii elektrycznej i zbliża się do celu wykorzystania 100% energii odnawialnej do 2030 roku.

Inne firmy, takie jak Oji Holdings z Tokio, zobowiązały się do osiągnięcia zerowego śladu węglowego do 2050 roku, wykorzystując strategie takie jak zwiększenie efektywności energetycznej i wykorzystanie odnawialnych źródeł energii.

Na polskim rynku już teraz widzimy wzrost zainteresowania obniżeniem emisji przedsiębiorstw produkujących opakowania tekturowe. Rośnie świadomość wynikające z potrzeby unowocześniania linii produkcyjnych, aby były one bardziej przyjazne środowisku. Niemałą rolę spełniają również wymogi, jakie narzuca się krajom Unii Europejskiej w ramach Dyrektywy CSRD, oraz fakt, że opakowania znajdują się w łańcuchu dostaw niemal każdego biznesu.

Podsumowanie

Ślad węglowy opakowań tekturowych jest kluczowym aspektem, który każda firma powinna wziąć pod uwagę. Wybór odpowiednich materiałów, optymalizacja procesów produkcyjnych, transportu i utylizacji, a także wprowadzanie innowacyjnych rozwiązań, mogą znacznie zmniejszyć ślad węglowy. Nie warto zapominać, że każda decyzja ma wpływ na środowisko. Dlatego powinniśmy dążyć do tego, aby nasze decyzje były jak najbardziej odpowiedzialne.

Najczęściej zadawane pytania

Czy obliczanie śladu węglowego jest obowiązkowe dla MŚP?

Nie, w Polsce nie ma jeszcze prawnego obowiązku obliczania śladu węglowego przez firmy z sektora MŚP. Jednak od 1 stycznia 2026 r. małe przedsiębiorstwa będą już musiały raportować ESG. Ale uwaga – jeżeli MŚP znajduje się w łańcuchu dostaw dużego, objętego obowiązkiem przedsiębiorstwa, musi policzyć swój ślad węglowy i dostarczyć taką informację interesariuszom.