Brak raportowania ESG a konsekwencje dla firmy
Wraz ze wzrastającą świadomością wpływu działalności biznesowej na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny, rosną również oczekiwania wobec firm w zakresie przejrzystości i zrównoważonego rozwoju. Narzędziem, które pozwala na ocenę tych aspektów, jest raportowanie ESG (Environmental, Social, Governance). Brak takiego raportu może wiązać się z poważnymi konsekwencjami dla przedsiębiorstw, zarówno w Polsce, jak i na arenie międzynarodowej.
Spis treści
Obowiązek raportowania ESG
Temat zrównoważonego rozwoju stał się kluczowy dla przedsiębiorców. Zgodnie z dyrektywą CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive), którą przyjęła Unia Europejska, wszystkie duże jednostki oraz małe i średnie przedsiębiorstwa, z wyjątkiem mikroprzedsiębiorstw, mają obowiązek raportowania niefinansowego. Obowiązek raportowania ESG obejmuje gromadzenie danych dotyczących kwestii środowiskowych, ochrony praw człowieka, przeciwdziałania korupcji oraz ładu korporacyjnego. Raporty ESG muszą być składane przez spółki notowane na rynku regulowanym oraz inne firmy spełniające kryteria dotyczące wielkości przedsiębiorstwa, sumy aktywów bilansu i przychodów netto.
Już teraz duże spółki zainteresowania publicznego (zatrudniające powyżej 500 pracowników, podlegające dyrektywie NFRD), będą musiały złożyć sprawozdania do 1 stycznia 2025 roku, zgodnie z obowiązkiem raportowania. Duże spółki (powyżej 250 pracowników, niepodlegające NFRD) będą objęte tym obowiązkiem rok później. Pozostałe firmy od 2026 roku, a termin złożenia sprawozdania będą miały do 1 stycznia 2027 roku.
Co każdy przedsiębiorca powinien wiedzieć o CSRD? Czytaj w TYM artykule.
Kary finansowe za brak raportu niefinansowego
Przedsiębiorstwa objęte dyrektywą CSRD muszą przygotować się na zmiany, ponieważ za brak raportowania będą sankcje. Każdy kraj, wdrażając dyrektywę, ma obowiązek wprowadzić kary za nieprawidłowe raportowanie, w tym administracyjne kary finansowe, których wysokość będzie zależała od wielkości firmy, rodzaju i częstotliwości naruszeń.
Firmy, które nie spełnią obowiązku raportowania danych niefinansowych zgodnie z CSRD, będą podlegać karom finansowym, których wysokość określi każdy kraj indywidualnie. W Polsce szczegóły sankcji będą znane w ciągu 18 miesięcy od wdrożenia dyrektywy CSRD. Informacje o zrównoważonym rozwoju będą częścią sprawozdania z działalności, traktowane na równi z danymi finansowymi. Obecnie niesporządzenie sprawozdania lub zawarcie w nim nierzetelnych danych podlega karze grzywny, pozbawienia wolności do dwóch lat lub obu tym karom. Ministerstwo Finansów planuje uzupełnić przepisy ustawy o rachunkowości, aby uwzględniały kary za naruszenia w raportowaniu zrównoważonego rozwoju.
Jakie są sankcje za nieprzestrzeganie przepisów ESG?
Unijne przepisy dotyczące ESG nie wprowadzają bezpośrednich sankcji administracyjnych lub karnych, ale brak zgodności może skutkować karami na podstawie krajowych regulacji.
Wejście w życie polskich przepisów wykonawczych dla unijnej dyrektywy o sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju – CSRD spowoduje, że dane niefinansowe zostaną zrównane z finansowymi, co oznacza znacznie poważniejsze konsekwencje w przypadku pominięcia lub przekłamania raportu ESG.
Co grozi polskim firmom za brak raportu o zrównoważonym rozwoju?
W Polsce raportowanie ESG podlega przepisom ustawy o rachunkowości. Artykuł 79 tej ustawy zobowiązuje do raportowania niefinansowego, a konsekwencją jego zaniedbania jest kara grzywny lub nawet kara ograniczenia wolności do dwóch lat. Grzywna może wynosić od ponad miliona do prawie 30 milionów złotych w zależności od dochodów firmy. Wysokość kary określa sąd.
Ustawa o nadzorze nad rynkiem finansowym daje Komisji Nadzoru Finansowego (KNF) uprawnienia do egzekwowania przepisów ESG, takich jak SFDR. W przypadku naruszeń KNF może:
nakazać zaprzestanie działań skutkujących naruszeniami,
wystąpić o odwołanie członka zarządu odpowiedzialnego za naruszenie,
zakazać udostępnienia określonych produktów finansowych lub nałożyć kary finansowe.
Ustawa o rachunkowości przewiduje kary grzywny lub ograniczenia wolności za niezamieszczenie dokumentów dotyczących raportowania niefinansowego na stronie internetowej.
Dodatkowo, działania greenwashingowe są uznawane przez UOKiK za naruszenie zbiorowych interesów konsumentów. Prezes UOKiK może nakazać zaprzestanie takich praktyk i nałożyć karę do 10% rocznego obrotu przedsiębiorcy. W przyszłości planowane jest wprowadzenie przepisów karnych za fałszowanie danych ESG.
Jakie inne kraje członkowskie podeszły do tematu kar za brak ESG?
W Niemczech oprócz wprowadzenia w życie dyrektywy unijnej CSRD już od początku 2023 roku działa ustawa dotycząca należytej staranności w łańcuchu dostaw. Oznacza to, że największe niemieckie przedsiębiorstwa zostały zobowiązane do spełniania szeregu standardów prawnych wpisujących się zarówno w ochronę praw człowieka, jak i ochronę środowiska. Co ciekawe, przepisy te mają wpływ także na polskich przedsiębiorców, ponieważ regulacje dotyczą nie tylko spółek niemieckich, ale także ich dostawców pośrednich i bezpośrednich.
Kary, które przewiduje niemieckie ustawodawstwo mogą być bardzo dotkliwe, bo nawet pół miliona euro, a w przypadku spółek z obrotem powyżej 400 euro rocznie – 2% obrotu. W celu uniknięcia strat finansowych niemieckie przedsiębiorstwa muszą więc dokładnie sprawdzać swój łańcuch dostaw. Mogą również domagać się od swoich dostawców wdrożenia ESG.
Rząd francuski wprowadził z kolei kary za nieprzestrzeganie wymogów CSRD, w tym grzywny za różne naruszenia wynoszące do 75 000 EUR, z dodatkowym zagrożeniem pięcioletnim pozbawieniem wolności.
Konsekwencje braku raportowania ESG
Straty wizerunkowe: Firmy, które nie wdrażają zrównoważonego rozwoju i nie raportują wpływu na środowisko, mogą doświadczać poważnych strat wizerunkowych. Konsumenci coraz częściej wybierają produkty i usługi firm odpowiedzialnych społecznie i ekologicznie, a brak raportu ESG może negatywnie wpłynąć na ich postrzeganie marki.
Bojkot konsumentów i inwestorów: W kontekście raportowania ESG, brak transparentności w zakresie zrównoważonego rozwoju może prowadzić do bojkotu ze strony konsumentów oraz inwestorów, co skutkuje spadkiem sprzedaży towarów i trudnościami w pozyskiwaniu kapitału.
Pogorszenie relacji biznesowych: Niewystarczające zaangażowanie w raportowanie niefinansowe może pogorszyć relacje z partnerami biznesowymi, którzy coraz częściej oczekują od swoich dostawców przestrzegania standardów ESG. Firmy te mogą szukać bardziej odpowiedzialnych partnerów, co wpływa na stabilność łańcucha dostaw.
Spadek wartości akcji: Inwestorzy coraz częściej uwzględniają dane dotyczące zrównoważonego rozwoju w swoich decyzjach inwestycyjnych. Brak raportu ESG może prowadzić do spadku wartości akcji, gdyż firmy nieprzestrzegające zasad ESG są postrzegane jako bardziej ryzykowne inwestycje.
Trudności w pozyskiwaniu finansowania: Instytucje finansowe, zgodnie z dyrektywą CSRD, wymagają od firm raportowania informacji niefinansowych. Przedsiębiorstwa, które nie spełniają tych wymogów, mogą napotkać trudności w uzyskaniu kredytów i innych form finansowania.
Wdrożenie ESG i jego korzyści
Wdrożenie ESG to nie tylko spełnienie obowiązku raportowania, ale także monitorowanie postępów w zakresie zrównoważonego rozwoju, poszanowania praw człowieka, ochrony środowiska oraz przeciwdziałania zmianom klimatycznym. Regularne raportowanie ESG pomaga firmom w lepszym zarządzaniu ryzykiem, poprawie efektywności operacyjnej oraz budowaniu zaufania wśród interesariuszy.
Po pierwsze, regularne raportowanie ESG pomaga firmom lepiej zarządzać ryzykiem. Identyfikacja i monitorowanie zagrożeń związanych z aspektami środowiskowymi, społecznymi i zarządczymi umożliwia wcześniejsze wykrywanie potencjalnych problemów i odpowiednie reagowanie na nie. Po drugie, wdrożenie ESG prowadzi do poprawy efektywności operacyjnej. Poprzez analizę i optymalizację procesów, firmy mogą zredukować zużycie zasobów, zmniejszyć emisję szkodliwych substancji oraz ograniczyć marnotrawstwo. Po trzecie, firmy stosujące ESG budują zaufanie wśród interesariuszy. Przejrzystość i uczciwość w raportowaniu działań związanych ze zrównoważonym rozwojem zwiększają wiarygodność firmy w oczach klientów, inwestorów, partnerów biznesowych i pracowników.
Przedsiębiorstwa nie mają wyjścia - muszą składać raport ESG
Nowe badania EY wskazują, że rady nadzorcze powinny zachęcać kierownictwo do traktowania zrównoważonego rozwoju jako kluczowego elementu biznesu. Powinny także kierować decyzje inwestycyjne w taki sposób, aby kapitał był przeznaczany na projekty wspierające zrównoważony rozwój, które nie tylko spełniają obietnice ekologiczne, ale również poprawiają wyniki finansowe firmy.
"Firmy, które nie angażują się w działania związane ze zrównoważonym rozwojem powinny liczyć się z tym, że będą dyscyplinowane przez regulatorów do większej aktywności w kwestiach środowiskowych, społecznych i etycznych. Skłoni to ich zarządy do poszukiwania wiarygodnego uzasadnienia biznesowego i stworzenia ambitnej wizji pozwalającej na strategiczne włączenie ESG w sposób działania"
Podsumowanie
Brak raportu ESG mogą mieć poważne konsekwencje dla firm, zarówno w Polsce, jak i na arenie międzynarodowej. Kary finansowe, utrata reputacji i pogorszenie relacji z inwestorami to tylko niektóre z potencjalnych strat. Dlatego też tak ważne jest, aby firmy traktowały raportowanie ESG poważnie i przedstawiały rzetelne i transparentne informacje o swoich działaniach związanych z ochroną środowiska, społeczeństwa i ładu korporacyjnego.
Nowe obowiązki, związane z wejściem w życie dyrektywy CSRD mogą niepokoić przedsiębiorców. Przepisy Unii Europejskiej zostały ustalone przede wszystkim po to, aby zadbać o zrównoważoną i bezpieczną przyszłość. Zmiany klimatyczne dzieją się tu i teraz i jedynym sposobem, aby móc nad nimi zapanować jest obniżenie emisji CO2 (śladu węglowego), generowanych przez przedsiębiorstwa na całym świecie.
Osiągnięcie neutralności klimatycznej firmy pomaga w walce z kryzysem klimatycznym. Najprostszym sposobem na rozpoczęcie drogi do zeroemisyjności jest obliczenie śladu węglowego. Jeżeli potrzebujesz pomocy – Plan Be Eco wesprze Twoją firmę podczas całego procesu. Oferujemy bardzo intuicyjne narzędzie umożliwiające raportowanie we wszystkich 3 zakresach. Umów się na bezpłatną konsultację z eskpertem.
